Belgijski system ubezpieczeń zdrowotnych daje mieszkańcom kraju dużą swobodę w wyborze kasy chorych, jednak większość osób z tej możliwości nie korzysta. Tymczasem instytucje różnią się zarówno wysokością składek, jak i zakresem świadczeń dodatkowych, a świadomy wybór może przynieść realne oszczędności. W związku ze zmianami zapowiedzianymi przez część kas chorych na 2026 rok, warto dokładniej przyjrzeć się temu, jak działa system i jak wygląda procedura zmiany ubezpieczyciela.
Nowe programy dla rodzin z dziećmi
Po flamandzkiej stronie, CM zapowiedziało, że od 2026 roku uruchomi program CM-Groeibudget dla rodzin z małymi dziećmi. W jego ramach rodzice otrzymają świadczenia o łącznej wartości do 1 300 euro w ciągu pierwszych trzech lat życia dziecka. Pakiet obejmie bony na zakup wózka, fotelika samochodowego, pieluch, obuwia czy elektrycznej szczoteczki do zębów. Swoje pakiety korzyści od nowego roku poszerzy także Vlaams en Neutraal Ziekenfonds, które chce wzmocnić ofertę skierowaną do młodych rodzin.
Przyzwyczajenie zamiast świadomego wyboru
Badanie przeprowadzone przez niezależną kasę chorych Helan (francuskojęzyczną „siostrę” PartenaMut) pokazuje, że niemal trzy czwarte mieszkańców Flandrii nigdy nie zmieniło swojej kasy chorych. W wielu przypadkach pozostaje się przy wyborze dokonanym niegdyś przez rodziców. Takie przywiązanie nie zawsze jest korzystne, bo na różnych etapach życia zmieniają się zarówno potrzeby zdrowotne, jak i zakres świadczeń, które mogą być dla danej osoby najbardziej opłacalne.
Członkostwo w kasie chorych nie jest obowiązkowe
Wbrew powszechnemu przekonaniu przynależność do kasy chorych nie stanowi w Belgii obowiązku prawnego. Nawet bez członkostwa mieszkańcy kraju zachowują prawo do zwrotu kosztów wizyt lekarskich czy hospitalizacji w ramach obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Trzeba jednak pamiętać, że udział własny oraz dopłaty do świadczeń pokrywa się wtedy w całości z własnej kieszeni.
Osoby, które nie chcą płacić rocznej składki członkowskiej, mogą bezpłatnie zarejestrować się w Hulpkas voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (HZIV) – państwowej instytucji zajmującej się zwrotami kosztów leczenia i wypłatą świadczeń takich jak zasiłek chorobowy.
Szeroki wybór ubezpieczycieli
Różnorodność kas chorych w Belgii jest duża: dostępne są kasy chorych chrześcijańskie (MC po francuskojęzycznej stronie oraz CM we Flandrii), socjalistyczne (Solidaris we wszystkich trzech regionach), liberalne (francuskojęzyczne ML oraz flamandzkie LM), neutralne (m.in. La Mutualité Neutre czy Neutraal Ziekenfonds Vlaanderen) oraz niezależne („wolne”) instytucje, takie jak PartenaMut wraz z Helan.
Roczna składka członkowska waha się zwykle między 100 a 125 euro. W zamian kasa chorych obsługuje zwroty w ramach obowiązkowego ubezpieczenia oraz oferuje świadczenia dodatkowe. Coraz częściej obejmują one usługi pozamedyczne, takie jak pomoc domowa czy organizacja przystępnych cenowo wyjazdów.
Różnice w pakietach świadczeń dodatkowych
Oprócz obowiązkowych zwrotów każda kasa chorych oferuje swój pakiet ubezpieczenia uzupełniającego. Mogą to być dodatkowe zwroty za zakup okularów, dodatkowe „becikowe” w formie finansowej lub zniżki na zakup wózka, zwroty za półkolonie i zajęcia sportowe, konsultacje psychologiczne czy częściowy zwrot kosztów szczepień.
Zakres korzyści różni się w zależności od instytucji. Niektóre kasy chorych znacznie lepiej refundują np. zabiegi implantologiczne czy protezy zębowe – różnice mogą sięgać nawet kilkuset euro. Dla osób planujących w najbliższym czasie większe wydatki medyczne takie różnice mogą mieć kluczowe znaczenie. Należy jednak zwrócić uwagę na możliwe okresy karencji, które część kas stosuje przy wybranych świadczeniach.
Procedura zmiany kasy chorych
Wniosek o zmianę można złożyć w dowolnym momencie, jednak sama zmiana obowiązuje wyłącznie w czterech terminach w roku: 1 stycznia, 1 kwietnia, 1 lipca lub 1 października. Do momentu przejścia obowiązuje ochrona zapewniana przez dotychczasową kasę.
Aby zmiana weszła w życie od najbliższego kwartału, trzeba złożyć wniosek przed terminem wyznaczonym przez wybraną instytucję. Jeśli zostanie on przekroczony, przejście nastąpi dopiero w kolejnym kwartale. Niewykorzystana część składki członkowskiej jest zwracana po zakończeniu procedury.
Najwygodniej skontaktować się od razu z nową kasą chorych. To ona zajmuje się wszystkimi formalnościami, w tym wyrejestrowaniem z poprzedniej kasy. System działa podobnie jak przy zmianie dostawcy energii – nowy podmiot przejmuje na siebie całą stronę administracyjną.
