Federalny minister zdrowia Frank Vandenbroucke (Vooruit) zapowiedział, że jeszcze w tym roku przedstawi kompleksowy plan zwalczania nadużyć w sektorze pielęgniarstwa domowego. Deklaracja padła w programie Terzake, w reakcji na informacje, że w siedmiu na dziesięć celowanych kontroli stwierdza się zawyżone koszty świadczeń. „Jeszcze przed Bożym Narodzeniem upublicznię wraz z INAMI/RIZIV plan zwalczający oszustwa” – zapowiedział minister. Poza nowymi działaniami kontrolnymi przewidziano także eksperyment z modelem wynagradzania pielęgniarek domowych za przepracowaną godzinę, a nie – jak dotychczas – za poszczególne świadczenia.
Problem nadużyć ujawnili w rozmowie z VRT NWS sześciu kontrolerów kas chorych. Według nich rozliczanie zbyt kosztownych świadczeń lub fakturowanie usług niewykonanych jest powiązane z konstrukcją systemu. Sprawa Stefanie Sander, pielęgniarki z Houthulst, która miała dopuścić się oszustw na miliony euro, jest przykładem skrajnym, lecz nie wyjątkowym.
Reakcja ministra i zapowiedź działań
Minister Vandenbroucke przyznał, że sytuacja wymaga zdecydowanej reakcji. Podkreślił jednak, że zdecydowana większość pielęgniarek domowych pracuje uczciwie, a problemem są słabości systemowe, które należy usunąć. Plan jest przygotowywany przez INAMI/RIZIV od roku, a jego publikacja ma pokazać, jakie środki zostaną wdrożone, aby ograniczyć nadużycia.
Przyspieszenie procedur kontrolnych
Jednym z kluczowych elementów planu jest znaczne skrócenie czasu reakcji na wykryte nieprawidłowości. W przygotowanej ustawie przewidziano, że kontroler kasy chorych będzie mógł sporządzić protokół automatycznie uruchamiający procedurę w INAMI/RIZIV. Obecnie między wykryciem nadużycia a reakcją instytucji mija często wiele miesięcy, co umożliwia dalsze nadużycia i generuje straty.
Odwrócenie ciężaru dowodu
Od początku przyszłego roku zacznie obowiązywać mechanizm odwrócenia ciężaru dowodu wobec pielęgniarek wystawiających wyjątkowo wysokie rachunki – powyżej 229 000 euro dla samozatrudnionych lub powyżej 125 000 euro dla pracowników najemnych. W tych przypadkach to sama pielęgniarka będzie musiała wykazać prawidłowość swoich rozliczeń. „To istotna zmiana” – podkreślił Vandenbroucke. Nowe zasady mają zniechęcić do nadużyć oraz ułatwić pracę inspektorom.
Wzmocnienie aparatu kontrolnego
INAMI/RIZIV otrzyma około 30 nowych kontrolerów, co pozwoli zwiększyć liczbę kontroli i skrócić czas reakcji. Kasy chorych będą ponadto zachęcane do aktywniejszego tropienia nadużyć pod groźbą sankcji finansowych. Minister podkreśla, że instytucje te otrzymają jednocześnie dodatkowe narzędzia umożliwiające skuteczniejszą kontrolę.
Według prognoz wszystkie planowane środki mają przynieść oszczędności rzędu 100 milionów euro rocznie do końca kadencji.
Eksperyment z wynagrodzeniem godzinowym
Minister zapowiedział także eksperyment z modelem wynagradzania pielęgniarek za godzinę pracy. Proponowane stawki to 60 euro za godzinę w dni powszednie i 80 euro w weekendy, plus koszty dojazdu i prowadzenia praktyki. Rekrutacja do programu pilotażowego trwa, a sam eksperyment ma potrwać około dwóch lat.
Zmiana modelu finansowania mogłaby ograniczyć motywację do zawyżania liczby świadczeń, a jednocześnie zapewnić bardziej przejrzyste rozliczenia. Wymaga jednak monitorowania, aby zapewnić sprawność organizacyjną i odpowiednią jakość opieki.
Szerszy kontekst reformy
Zapowiedzi ministra wpisują się w szerszy trend wzmacniania kontroli nad wydatkami w ochronie zdrowia. Belgijski system ubezpieczeń zdrowotnych boryka się z rosnącymi kosztami, a nadużycia w opiece domowej stanowią poważne obciążenie dla finansów publicznych. Reforma ma jednak uwzględniać również rosnące zapotrzebowanie na opiekę domową w starzejącym się społeczeństwie. Wyzwanie polega na tym, aby system był jednocześnie skuteczny, sprawiedliwy wobec uczciwych świadczeniodawców i zapewniał właściwą jakość usług pacjentom.
