Od 1 stycznia 2026 roku Region Stołeczny Brukseli wprowadzi okres przejściowy związany z nowymi zasadami Niskoemisyjnej Strefy (LEZ – Low Emission Zone). Kierowcy pojazdów niespełniających aktualnych norm środowiskowych otrzymają najpierw pisemne ostrzeżenie, a dopiero kolejne naruszenie – po upływie trzech miesięcy – może skutkować mandatem. System przewiduje możliwość nałożenia maksymalnie jednej kary w kwartale.
Okres przejściowy wynika z orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego. We wrześniu bieżącego roku uchylono wcześniejsze odroczenie kolejnego etapu LEZ, uznając, że naruszało ono prawo mieszkańców do zdrowia i życia w czystym środowisku. W efekcie pojazdy z silnikiem diesla spełniające normę Euro 5, samochody benzynowe Euro 2 oraz motocykle benzynowe niespełniające co najmniej normy Euro 3 są już obecnie objęte zakazem poruszania się po terenie Regionu Stołecznego Brukseli.
Skala problemu i cel ograniczeń
Według danych regionalnych wskazane kategorie stanowią około 7 procent wszystkich pojazdów przemieszczających się po Brukseli. To 225 tysięcy unikalnych pojazdów zaobserwowanych w ciągu jednego kwartału, z czego 33 tysiące jest zarejestrowanych w stolicy. Mimo że udział liczbowy tych pojazdów jest stosunkowo niewielki, odpowiadają one za około 40 procent emisji tlenków azotu (NOx) z transportu drogowego oraz za istotną część emisji pyłów zawieszonych.
Władze regionalne podkreślają, że modernizacja parku samochodowego prowadzona od 2018 roku pozwoliła obniżyć poziom najbardziej szkodliwych substancji. Zaostrzanie norm LEZ ma utrzymać tę tendencję i stopniowo doprowadzić do osiągnięcia standardów jakości powietrza zgodnych z wytycznymi dotyczącymi zdrowia publicznego.
Kampania informacyjna i rozwiązania przejściowe
Region rozpoczął szeroko zakrojoną kampanię informacyjną, która ma pomóc kierowcom przygotować się do zmian. Dla osób sporadycznie wjeżdżających do Brukseli pojazdem niespełniającym norm przewidziano możliwość zakupu jednodniowych przepustek LEZ. Każdy kierowca może nabyć do 24 takich przepustek rocznie, co zapewnia pewną elastyczność dla osób, które nie odwiedzają stolicy regularnie. Koszt przepustki to 20 € dla motocykli, 35 € dla samochodów osobowych oraz 50 € dla cieżąrówek. Przepustkę można zakupić tutaj.
System obejmuje również określone zwolnienia. Osoby posiadające kartę parkingową dla osób z niepełnosprawnościami mogą korzystać z odpowiednich derogacji, tak aby regulacje nie ograniczały w nadmierny sposób mobilności grup wymagających dodatkowego wsparcia.
Kompleksowy pakiet wsparcia dla mieszkańców Brukseli
Dla mieszkańców stolicy, którzy zdecydują się zrezygnować ze swojego pojazdu, przygotowano program wsparcia Bruxell’Air. Umożliwia on uzyskanie budżetu mobilnościowego, który można wykorzystać na różne formy przemieszczania się. Środki można przeznaczyć m.in. na bilety komunikacji miejskiej, korzystanie z usług car-sharingowych, a także na zakup roweru lub hulajnogi elektrycznej.
Oferowana jest również bezpłatna usługa doradztwa mobilnościowego Mobility Coach, realizowana w formie konsultacji online. Podczas spotkań specjaliści pomagają wybrać rozwiązania transportowe dopasowane do codziennych potrzeb i tras mieszkańców.
Rozwój transportu publicznego i infrastruktury
Władze regionalne kontynuują znaczące inwestycje w transport publiczny, przeznaczając na ten cel rocznie blisko miliard euro. System obejmuje preferencyjne taryfy dla wybranych grup społecznych, co ma zachęcić większą liczbę osób do wyboru komunikacji miejskiej jako podstawowego środka transportu.
Dla kierowców dojeżdżających spoza stolicy ważnym elementem infrastruktury pozostają parkingi przesiadkowe (Park and Ride). Obiekty te, zlokalizowane na obrzeżach miasta, umożliwiają pozostawienie pojazdu i dalszą podróż komunikacją publiczną. Ich położenie w pobliżu głównych szpitali ułatwia również dostęp do placówek medycznych osobom przyjeżdżającym z gmin położonych poza Brukselą.
Nowe przepisy LEZ stanowią kolejny krok w długoterminowej strategii poprawy jakości powietrza w Regionie Stołecznym Brukseli. Władze starają się pogodzić cele środowiskowe z potrzebami mobilności mieszkańców, oferując alternatywne rozwiązania transportowe oraz wsparcie finansowe. Okres przejściowy z etapem ostrzeżeń ma dać kierowcom czas na dostosowanie się do nowych wymogów i podjęcie świadomych decyzji dotyczących przyszłej mobilności.
