W Walonii wprowadzenie specjalnych i dostosowanych sesji egzaminacyjnych dla kandydatów na kierowców przynosi wyraźne efekty – wskaźniki zdawalności wśród osób mierzących się z trudnościami istotnie wzrosły. Tak wynika z oceny projektu pilotażowego przedstawionej przez regionalnego ministra ds. bezpieczeństwa drogowego François’a Desquesnesa.
W swojej deklaracji politycznej walońska koalicja rządząca zapowiedziała uwzględnienie analfabetyzmu i barier społecznych w procesie szkolenia kandydatów na kierowców. W odpowiedzi uruchomiono sesje specjalne skierowane do osób o obniżonych zdolnościach intelektualnych oraz sesje dostosowane dla kandydatów, którzy niewystarczająco władają językami egzaminacyjnymi. Projekt pilotażowy, którego ocenę śródokresową zaprezentowano we wtorek na posiedzeniu komisji parlamentu walońskiego, potwierdza wzrost zdawalności.
Imponująca skala programu
Między 1 listopada 2024 roku a 31 sierpnia 2025 roku zorganizowano 505 sesji specjalnych, w których uczestniczyło łącznie 3 460 kandydatów we wszystkich 14 ośrodkach egzaminacyjnych w Walonii. Równolegle przeprowadzono 101 sesji dostosowanych obejmujących 632 osoby w 13 ośrodkach – jeden z nich nie zgłosił zapotrzebowania na takie sesje.
„Zaobserwowano wzrost wskaźnika zdawalności w porównaniu z poprzednim systemem: 27,6 proc. w przypadku sesji specjalnych i 31,8 proc. w przypadku sesji dostosowanych wobec wcześniejszych 21,42 proc. To oczywiście średnia, ale wskazuje na poprawę o ponad 6 punktów procentowych dla sesji specjalnych i aż o 10 punktów dla sesji dostosowanych” – wskazał minister Desquesnes.
Zidentyfikowane obszary do poprawy
Choć program usprawnia pracę ośrodków i pomaga kandydatom, ewaluacja wykazała również potrzebę wprowadzenia poprawek. W drugim roku projektu pilotażowego testowane będą zmiany w dostępności egzaminu – m.in. nowe czcionki, kontrasty kolorystyczne, ulepszenia wizualne, doprecyzowanie zasad testu językowego kwalifikującego do sesji dostosowanych, a także ankieta satysfakcji po egzaminie.
Plany rozszerzenia programu
Minister zamierza zlecić administracji analizę możliwości rozszerzenia sesji specjalnych na inne kategorie kandydatów. Taki krok mógłby objąć osoby mierzące się z różnymi rodzajami trudności utrudniającymi udział w standardowych egzaminach.
Kontekst społeczny i znaczenie inicjatywy
Wprowadzenie specjalnych i dostosowanych sesji egzaminacyjnych wpisuje się w szerszą politykę zmniejszania barier w dostępie do mobilności i rynku pracy. Prawo jazdy pozostaje w Belgii jednym z kluczowych narzędzi integracji zawodowej, zwłaszcza na terenach o ograniczonym transporcie publicznym.
Analfabetyzm funkcjonalny oraz niewystarczająca znajomość języków urzędowych dotykają znaczną część mieszkańców Walonii, w tym także część polskiej społeczności. Nowy model egzaminowania nie obniża wymagań, lecz pozwala rzetelniej ocenić kompetencje kierowców, niezależnie od barier językowych czy edukacyjnych.
Wyniki pierwszego roku pilotażu sugerują, że indywidualizacja procesu może wspierać osoby dotąd wykluczone z możliwości zdobycia prawa jazdy, bez uszczerbku dla bezpieczeństwa drogowego. Decyzja o kontynuacji lub rozszerzeniu programu będzie zależeć od efektów drugiego roku testów oraz możliwości administracyjnych i finansowych ośrodków egzaminacyjnych.
