Władze Flandrii przygotowują reformę zasad obowiązujących w mieszkalnictwie socjalnym. Osoby mieszkające w lokalach komunalnych, które przez dwa lata będą konsekwentnie odrzucać propozycje zatrudnienia, mogą wkrótce stracić prawo do preferencyjnych stawek czynszu. Plan przedstawiła flamandzka minister ds. zatrudnienia Zuhal Demir (N-VA), wywołując szeroką debatę na temat granic polityki aktywizacji zawodowej.
Zuhal Demir zaprezentowała szczegóły reformy w programie VTM News. Według jej propozycji, lokatorzy zdolni do pracy, którzy przez dwa lata nie będą akceptować ofert zatrudnienia przedstawianych przez VDAB (flamandzki urząd ds. zatrudnienia), zapłacą wyższe czynsze. Gabinet minister poinformował, że szczegółowe przepisy mają zostać ustalone w nadchodzących tygodniach wspólnie z minister ds. mieszkalnictwa Melissą Depraetere (Vooruit).
Nowe regulacje rozwijają obowiązujące już zasady nakładające na najemców mieszkań socjalnych obowiązek rejestracji w VDAB. Dotyczy to również osób oczekujących na przydział mieszkania. Propozycja Demir wzmacnia te wymogi przez wprowadzenie sankcji finansowych dla osób uporczywie odrzucających oferty pracy.
Mechanizm wyrównania czynszu do poziomu płacy minimalnej
Zgodnie z projektem, osoby, które przez dwa lata będą odmawiać pracy, zapłacą czynsz wyliczony jak dla najemców osiągających dochody na poziomie płacy minimalnej. W praktyce oznacza to utratę ulg i preferencyjnych stawek, z których dziś korzystają osoby pozostające bez zatrudnienia.
Reforma ma powiązać gotowość do pracy z wysokością wsparcia mieszkaniowego. Lokatorzy aktywnie współpracujący z VDAB mają nadal korzystać z niższych czynszów, natomiast ci, którzy świadomie rezygnują z dostępnych możliwości zarobkowania, poniosą wyższe koszty.
Problem z wymianą danych między instytucjami
Na początku listopada ujawniono, że słaba wymiana danych między VDAB a organizacjami zarządzającymi mieszkaniami socjalnymi utrudnia ocenę, czy lokatorzy wypełniają swoje obowiązki. Minister Demir pracuje nad poprawką do dekretu, która ma usprawnić przepływ informacji i umożliwić dokładne sprawdzanie, kto rzeczywiście odrzuca oferty pracy, a kto napotyka realne trudności w znalezieniu odpowiedniego zatrudnienia.
Lepsza koordynacja ma zapewnić, że wyższe czynsze obejmą jedynie osoby świadomie unikające pracy, a nie tych, którzy obiektywnie potrzebują czasu lub wsparcia.
Szerszy kontekst polityki aktywizacji zawodowej
Propozycja wpisuje się w kierunek działań rządu Flandrii, który dąży do podniesienia wskaźnika zatrudnienia i ograniczenia długotrwałej zależności od świadczeń społecznych. W ostatnich latach wprowadzono szereg mechanizmów mających ułatwić lokatorom mieszkań socjalnych wejście na rynek pracy oraz zwiększyć obowiązkowy charakter niektórych elementów systemu.
Reforma budzi jednak wątpliwości części obserwatorów. Krytycy ostrzegają, że wyższe czynsze mogą pogłębić trudności finansowe osób znajdujących się w niepewnej sytuacji i prowadzić do zadłużenia lub utraty mieszkania. Zwolennicy odpowiadają, że mieszkalnictwo socjalne powinno wspierać osoby rzeczywiście potrzebujące stabilizacji, a nie tych, którzy odrzucają dostępne możliwości zatrudnienia.
W najbliższych tygodniach okaże się, w jakim kształcie przepisy zostaną ostatecznie przyjęte i jakie mechanizmy ochronne przewidziano dla gospodarstw domowych znajdujących się w szczególnie wrażliwej sytuacji.
