Sytuacja w belgijskich zakładach karnych osiągnęła punkt krytyczny. Chroniczny niedobór personelu, połączony z dramatycznym przeludnieniem celi, wymusza pilne działania ze strony władz. Minister sprawiedliwości Annelies Verlinden (CD&V) spotka się 28 listopada ze związkami zawodowymi, aby omówić narastający kryzys w systemie penitencjarnym. O planowanych konsultacjach poinformował w sobotę związek ACV Openbare Diensten, flamandzki odpowiednik francuskojęzycznego CSC Services publics.
Krytyczna sytuacja w belgijskich więzieniach
Związki zawodowe przedstawiają coraz bardziej alarmujący obraz realiów w belgijskich zakładach karnych. Alain Blancke z ACV Openbare Diensten wskazuje, że „przewlekły niedobór personelu, w połączeniu z poważnym przepełnieniem więzień, wywiera ogromną presję na funkcjonowanie placówek”. Problem dotyka nie tylko osadzonych, ale też funkcjonariuszy służby więziennej, zmuszonych pracować w warunkach określanych jako „coraz bardziej niebezpieczne i nie do zniesienia”. Taki stan rzeczy osłabia bezpieczeństwo pracowników i uniemożliwia realizację podstawowych celów systemu, w tym skutecznej resocjalizacji.
Związki zapowiadają ograniczenie działalności do minimum
W reakcji na pogarszającą się sytuację CGSP oraz SLFP – dwa główne związki zawodowe zrzeszające personel więzienny – zapowiedziały, że od 1 grudnia ich członkowie będą wykonywali jedynie zadania absolutnie niezbędne do utrzymania podstawowego bezpieczeństwa i funkcjonowania zakładów karnych. Ta forma protestu ma zwrócić uwagę opinii publicznej oraz władz na skalę problemów, z którymi zmagają się pracownicy.
Oficjalne zaproszenie na konsultacje
W piątek wieczorem do związków trafiło oficjalne zaproszenie na spotkanie konsultacyjne z minister Annelies Verlinden, zaplanowane na 28 listopada. Flamandzki związek chrześcijański wyraża nadzieję na „konstruktywną” dyskusję. „Mamy nadzieję, że obawy personelu zostaną wysłuchane. Konieczne jest ich uwzględnienie, aby praca mogła być wykonywana w sposób bezpieczny i odpowiedni w placówkach, gdzie niedobór kadry i przepełnienie obciążają codzienne funkcjonowanie” – podkreśla Alain Blancke.
Dramatyczne warunki dla 541 więźniów śpiących na podłodze
ACV zgłosił szereg pilnych żądań dotyczących poprawy warunków bytowych w zakładach karnych. Jednym z najważniejszych jest natychmiastowa pomoc dla 541 osadzonych zmuszonych spać na materacach położonych na podłodze celi. Związek zwraca uwagę, że takie warunki są „nieludzkie” i stanowią poważne naruszenie podstawowych standardów humanitarnych.
W kolejnym etapie związek domaga się usunięcia 281 łóżek awaryjnych, które również nie spełniają odpowiednich standardów. Choć miały one stanowić rozwiązanie tymczasowe, w praktyce stały się trwałym elementem codzienności więziennej, co pogłębia problem zamiast go łagodzić.
Potrzeba strukturalnych rozwiązań długoterminowych
Zdaniem związków zawodowych doraźne interwencje nie rozwiążą głębokiego kryzysu. „Długoterminowo muszą zostać wdrożone rozwiązania strukturalne, aby więzienia mogły ponownie funkcjonować przy akceptowalnej pojemności” – wskazuje ACV Openbare Diensten. Wymaga to nie tylko inwestycji w infrastrukturę i zwiększenia liczby miejsc, ale także przeglądu polityki karnej, w tym większego wykorzystania alternatywnych środków, które mogłyby odciążyć zakłady karne. Eksperci podkreślają, że Belgia potrzebuje gruntownej reformy systemu penitencjarnego, a nie kolejnych doraźnych działań.
Ostrzeżenie przed katastrofą humanitarną
Alain Blancke nie kryje, że sytuacja wymaga natychmiastowej reakcji na najwyższym szczeblu. „Jeśli sytuacja eskaluje, zmierzamy w kierunku katastrofy humanitarnej. Zarówno personel, jak i osadzeni zasługują na bezpieczne, humanitarne środowisko sprzyjające pracy” – ostrzega.
Spotkanie zaplanowane na 28 listopada będzie kluczowe dla tego, czy uda się uniknąć zaostrzenia konfliktu. Od jego wyniku może zależeć, czy zostaną wypracowane konkretne rozwiązania poprawiające warunki zarówno pracowników, jak i osób pozbawionych wolności. Belgijski system penitencjarny znajduje się w punkcie krytycznym, a brak zdecydowanych działań może doprowadzić do poważnych konsekwencji dla bezpieczeństwa publicznego i poszanowania podstawowych praw człowieka.
