Prokuratura Flandrii Wschodniej skierowała do sądu karnego akt oskarżenia przeciwko miastu Gandawa w związku ze śmiercią dwóch osób podczas burzy Ciaran, która nawiedziła Belgię 2 listopada 2023 roku. Władze miejskie odpowiedzą za nieumyślne spowodowanie śmierci oraz nieumyślne spowodowanie obrażeń ciała. Rozprawa ma rozpocząć się 26 listopada.
Decyzja prokuratury to finał niemal dwuletniego śledztwa dotyczącego tragedii, która dotknęła zarówno mieszkańców Gandawy, jak i turystów. Sprawa stawia kluczowe pytania o odpowiedzialność władz lokalnych za bezpieczeństwo przestrzeni publicznej w obliczu coraz częstszych ekstremalnych zjawisk pogodowych związanych ze zmianami klimatycznymi.
Dwie ofiary śmiertelne burzy
Burza Ciaran doprowadziła w Gandawie do dwóch śmiertelnych wypadków spowodowanych upadkiem drzew i gałęzi. W parku Cytadeli zginęła 64-letnia turystka z Niemiec, natomiast w Zwijnaarde, na placu zabaw zorganizowanym przez miasto, śmierć poniósł pięcioletni chłopiec z Ukrainy.
Okoliczności tragedii wskazują na problemy związane z zarządzaniem drzewostanem miejskim oraz bezpieczeństwem terenów rekreacyjnych w czasie obowiązywania ostrzeżeń meteorologicznych. Szczególnie poruszający jest fakt, że jedno z tragicznych zdarzeń miało miejsce w przestrzeni stworzonej z myślą o dzieciach.
Zakres zarzutów prokuratorskich
Po zakończeniu śledztwa prokuratura zdecydowała o postawieniu Gandawie zarzutów nieumyślnego spowodowania śmierci oraz obrażeń ciała. Skierowanie sprawy do sądu oznacza, że śledczy uznali, iż istnieją wystarczające podstawy, by wskazać na możliwe zaniedbania władz miejskich w zakresie bezpieczeństwa publicznego.
W belgijskim prawie nieumyślne spowodowanie śmierci dotyczy sytuacji, w których dochodzi do tragedii na skutek braku ostrożności lub niewłaściwego stosowania obowiązujących norm. W przypadku podmiotów publicznych odpowiedzialność może wynikać z niewystarczającego nadzoru nad infrastrukturą lub braku właściwych procedur bezpieczeństwa.
Obrona miasta – zapowiedź transparentności
Do reprezentowania miasta wybrano prawnika Louisa De Groote, specjalistę w dziedzinie odpowiedzialności podmiotów publicznych. W środowym oświadczeniu władze Gandawy podkreśliły, że zamierzają „w pełni transparentnie” przedstawić swoją politykę.
„Będziemy bronić prowadzonej polityki najlepiej jak potrafimy, lecz pozostajemy wrażliwi na cierpienie ofiar” – przekazały władze, starając się połączyć obronę swoich działań z okazaniem szacunku rodzinom poszkodowanych.
Z zapowiedzi miasta wynika, że linia obrony będzie opierała się na wykazaniu, iż podejmowane środki ostrożności były zgodne z obowiązującymi standardami i procedurami dotyczącymi zarządzania drzewostanem i bezpieczeństwem publicznym.
Kontekst prawny i możliwy precedens
Sprawa może mieć znaczenie precedensowe dla oceny odpowiedzialności belgijskich gmin za skutki ekstremalnych zjawisk pogodowych. W obliczu nasilających się zmian klimatycznych samorządy stają przed coraz większym wyzwaniem zapewnienia bezpieczeństwa w przestrzeni publicznej podczas burz, wichur czy intensywnych opadów.
Kluczowe będzie ustalenie, czy miasto dysponowało odpowiednimi procedurami oceny ryzyka, czy regularnie kontrolowano stan drzew, oraz czy w dniu burzy podejmowano działania prewencyjne, takie jak zamykanie parków lub odwoływanie wydarzeń na świeżym powietrzu.
Sprawa rodzi także szersze pytania o jakość zarządzania przestrzenią publiczną w belgijskich gminach i o to, czy obecne standardy są wystarczające wobec rosnącej częstotliwości ekstremalnych zjawisk pogodowych.
Rozprawa zaplanowana na 26 listopada będzie pierwszym etapem procesu, podczas którego sąd zapozna się ze stanowiskami stron i zdecyduje o dalszym toku postępowania.
