Zbliża się koniec roku, a wraz z nim czas wypłaty premii rocznej, potocznie nazywanej trzynastą „pensją”. To dodatkowe świadczenie, które dla wielu osób pracujących w Belgii stanowi ważne wsparcie finansowe w okresie świątecznym. Nie wszyscy zatrudnieni mogą jednak na nie liczyć, a wysokość i zasady wypłaty zależą od kilku czynników. Warto poznać najważniejsze zasady, by wiedzieć, czego można się spodziewać.
Kto ma prawo do premii rocznej
Premia roczna nie jest obowiązkowym świadczeniem wynikającym bezpośrednio z belgijskiego prawa pracy. Jej wypłata zależy od zapisów w Układzie Zbiorowym Pracy (CCT – Convention Collective de Travail/CAO’s – Arbeidsovereenkomsten ) lub regulaminie obowiązującym w danym przedsiębiorstwie. W praktyce prowadzi to do dużych różnic między grupami zawodowymi.
Osoby zatrudnione na umowie o pracę otrzymują premię roczną, jeśli przewidują ją przepisy sektorowe lub wewnętrzne regulacje pracodawcy. Z tego świadczenia wyłączeni są natomiast przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą oraz osoby wykonujące wolne zawody, ponieważ nie podlegają oni przepisom dotyczącym premii rocznych.
Zasady obliczania wysokości premii
Premia roczna może mieć formę stałej kwoty lub ryczałtu określonego w układzie zbiorowym lub regulaminie zakładu. Kluczowym elementem jest jednak proporcjonalność do przepracowanego czasu. Jeśli pracownik nie pracował w przedsiębiorstwie przez cały rok, premia jest odpowiednio obniżana.
W niektórych sektorach wysokość premii zależy od komisji (CP – commission paritaire). Szczególnie istotna jest sytuacja osób zatrudnionych w Komisji 200, obejmującej pracowników umysłowych. W tym przypadku premia brutto odpowiada pełnemu wynagrodzeniu brutto, co oznacza realne otrzymanie równowartości dodatkowej miesięcznej pensji.
Sektor Titres-Services/Dienstencheques CP 322.01
W sektorze usług titres-services/dienstencheques obowiązują odrębne zasady przyznawania premii rocznej. Aby otrzymać to świadczenie, pracownik musi przepracować co najmniej 30 dni w okresie referencyjnym na rzecz jednej lub kilku licencjonowanych firm titres-services. Ten okres obejmuje czas od 1 lipca poprzedniego roku kalendarzowego do 30 czerwca roku bieżącego. Premia roczna w tej branży jest obliczana jako procent od otrzymanego wynagrodzenia – w 2025 roku jej wysokość wynosi 4,50% rocznych wynagrodzeń brutto wypłaconych pracownikowi w trakcie okresu referencyjnego.
Od kwoty brutto premii należy jednak odjąć przewidziane przepisami obciążenia. Na premie roczne w sektorze titres-services nakładane są składki ONSS w wysokości 13,07% oraz zaliczka na podatek dochodowy w wysokości 23,22%. W efekcie pracownik otrzymuje na konto około 63% wartości premii brutto. Taki sposób rozliczenia sprawia, że choć premia nie jest wysoka, stanowi istotne dodatkowe wsparcie finansowe dla osób zatrudnionych w tej wymagającej fizycznie branży.
Sektor budowlany CP 124.00
W sektorze budowlanym, objętym Komisją 124, premia roczna wypłacana jest w formie tzw. znaczków lojalnościowych. Jej wysokość odpowiada 9% wynagrodzenia brutto uzyskanego w okresie od 1 lipca poprzedniego roku do 30 czerwca roku bieżącego. Prawo do znaczków ma każdy pracownik budowlany zatrudniony w tym sektorze, a ich wartość zależy bezpośrednio od sumy wynagrodzeń osiągniętych w całym okresie referencyjnym.
Karta lojalnościowa trafia do pracowników w październiku, natomiast wypłata środków następuje za pośrednictwem związków zawodowych. Organizacje związkowe rozpoczynają przelewy od 27 października, co umożliwia pracownikom szybkie uzyskanie należnej premii. Dzięki temu systemowi pracownicy budowlani otrzymują przewidywalne dodatkowe świadczenie, które rekompensuje specyfikę i wymagający charakter pracy w sektorze budowlanym.
Pracownicy tymczasowi (intérim) CP 322.00
Specyficzną grupę stanowią pracownicy tymczasowi. Oni również mają prawo do premii rocznej, choć jej wypłata odbywa się na innych zasadach. To związki zawodowe wypłacają premię osobom przypisanym do danej organizacji. Jeśli pracownik tymczasowy nie należy do żadnego związku, wypłaty dokonuje Fonds social pour les intérimaires/Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten (Fundusz Społeczny dla Pracowników Tymczasowych). Na stronie funduszu można znaleźć szczegółowe informacje dotyczące sytuacji wyjątkowych wpływających na wysokość świadczenia.
Kwestie podatkowe i terminy wypłaty
Premia roczna podlega opodatkowaniu, a belgijska administracja skarbowa traktuje ją jako świadczenie wyjątkowe. Oznacza to wyższe obciążenie podatkowe niż w przypadku zwykłego miesięcznego wynagrodzenia, ponieważ dla jednorazowych wypłat stosowane są odmienne stawki poboru zaliczek.
Co do zasady trzynasta pensja powinna zostać wypłacona najpóźniej do 31 grudnia danego roku, w osobnym przelewie, niezależnym od miesięcznej pensji. Ułatwia to identyfikację świadczenia oraz jego rozliczenie księgowe. Wyjątki mogą wynikać z indywidualnych ustaleń zawartych w układach zbiorowych lub regulaminach wewnętrznych.
Obowiązki związane z deklaracją podatkową
Osoby mieszkające w Belgii, które otrzymują premię roczną, muszą pamiętać o jej poprawnym wykazaniu w zeznaniu podatkowym. Świadczenie rozlicza się za pomocą formularza 281.10. Trzeba je wykazać w deklaracji dotyczącej roku kalendarzowego, w którym zostało faktycznie wypłacone.
Przykładowo: jeśli premia za 2025 rok zostanie wypłacona w grudniu 2025, powinna zostać uwzględniona w zeznaniu podatkowym składanym w 2026 roku. Prawidłowe rozliczenie pozwala uniknąć problemów z administracją podatkową oraz zapewnia zgodność z przepisami.
Dla wielu mieszkańców Belgii premia roczna jest ważnym wsparciem finansowym – często przeznaczanym na świąteczne wydatki, spłatę zobowiązań lub budowanie oszczędności. Znajomość zasad jej przyznawania i rozliczania pomaga lepiej zaplanować budżet na koniec roku.
