Żubr europejski, największy ssak kontynentu, powróci do belgijskiej przyrody od 2027 roku w parku narodowym Bosland w Limburgii. WWF i partnerzy ogłosili w środę, że pierwsze osobniki zostaną wprowadzone na teren lasów Pijnven w Hechtel-Eksel, a przygotowania do reintrodukcji rozpoczną się w najbliższych miesiącach. To ważny krok w kierunku odtwarzania naturalnych procesów ekologicznych w belgijskim środowisku.
Cel projektu: odbudowa dzikiej przyrody i procesów naturalnych
Inicjatywa ma wspierać rozwój dzikiej przyrody poprzez powrót dużych roślinożerców, które odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu ekosystemów. Oprócz żubrów europejskich w regeneracji lasu wezmą udział również dzikie konie. Zwierzęta będą żyć w warunkach półwolnych na terenie parku narodowego, a ich obecność ma przyczyniać się do rozpraszania nasion, tworzenia otwartych przestrzeni i zwiększania różnorodności krajobrazu.
Celem projektu jest odtworzenie procesów, które przez tysiąclecia kształtowały europejskie lasy, a których brak dziś przyczynia się do ujednolicenia siedlisk i stopniowego spadku bioróżnorodności.
Ratowanie gatunku od wyginięcia
Według WWF projekt ma również znaczenie dla ochrony żubra europejskiego – gatunku, który w XX wieku niemal całkowicie wyginął. Ostatniego dzikiego żubra zabito w 1927 roku, a odbudowa populacji była możliwa dopiero dzięki międzynarodowym programom rozrodowym i reintrodukcyjnym. Obecnie populacja szacowana jest na około 6 800 osobników, jak wynika z raportu Żywa Planeta 2024. Gatunek klasyfikowany jest jako „bliski zagrożenia” na Czerwonej Liście IUCN.
Zmiana statusu z „wymarły na wolności” na „bliski zagrożenia” uznawana jest za jeden z największych sukcesów ochrony przyrody w Europie. Żubry nadal jednak wymagają aktywnego wsparcia.
Doświadczenie międzynarodowe i monitoring naukowy
WWF Belgia podkreśla, że przy realizacji projektu skorzysta z doświadczeń zdobytych w Niderlandach, Danii i Rumunii. Zwierzęta będą wyposażone w obroże GPS, co pozwoli monitorować ich przemieszczanie się oraz wpływ na środowisko leśne. Dane te umożliwią naukowcom ocenę oddziaływania dużych roślinożerców na strukturę i funkcjonowanie ekosystemu.
„Nie wypuszczamy po prostu zwierząt: przywracamy brakujące ogniwo w ekosystemie” – zaznacza Pepijn T’Hooft, menedżer programu w WWF Belgia. Jego zdaniem Bosland może stać się przykładem dla innych regionów kraju.
Znaczenie dla ekosystemów i bioróżnorodności
Reintrodukcja żubrów i dzikich koni wpisuje się w popularne w Europie podejście określane jako „dzika natura” (rewilding). Duże roślinożercy odgrywają istotną rolę w tworzeniu mozaiki siedlisk, wpływają na strukturę lasów, przeciwdziałają rozrastaniu się krzewów oraz przyczyniają się do cyrkulacji składników odżywczych w glebie.
Poruszając się po lesie i żerując, zwierzęta tworzą naturalne polany, ograniczają ekspansję roślin pionierskich, rozprzestrzeniają nasiona i stymulują rozwój bogatszych, bardziej zróżnicowanych siedlisk. Te warunki sprzyjają licznym gatunkom roślin, owadów, ptaków i ssaków.
Projekt w Bosland jest częścią szerszego europejskiego trendu przywracania wielkich ssaków do naturalnych krajobrazów. Jego powodzenie może otworzyć drogę do rozszerzenia podobnych inicjatyw w innych regionach Belgii i stać się punktem odniesienia dla państw Europy Zachodniej, które poszukują sposobów na odbudowę ekosystemów w gęsto zaludnionych obszarach.
