Flamandzka minister edukacji Zuhal Demir przedstawiła w środę nowy pakiet działań zatytułowany „Goed Gedragen” („Dobre zachowanie”), mający przeciwdziałać nasilającym się problemom z dyscypliną w szkołach niderlandzkojęzycznych i – jak podkreśliła – „przywrócić porządek w klasach”. Program zaprezentowano podczas konferencji prasowej w szkole Sint-Gillisschool w brukselskiej gminie Saint-Gilles. Demir z partii N-VA wskazała, że alarmujące dane statystyczne uzasadniają potrzebę zdecydowanych działań w zakresie wychowania i zarządzania zachowaniem uczniów.
Wzrost przypadków zawieszeń i wykluczeń
Według danych przedstawionych przez minister, liczba środków dyscyplinarnych w szkołach średnich wzrosła w ostatnich latach trzykrotnie. W roku szkolnym 2020–2021 odnotowano 6 821 zawieszeń profilaktycznych, podczas gdy w 2023–2024 było ich już niemal 20 tysięcy. Liczba czasowych wykluczeń z zajęć wzrosła z 4 225 do 13 517, a przypadków definitywnego usunięcia ze szkoły – z 1 954 do 4 528. Dane te wskazują na rosnące trudności w utrzymaniu porządku i autorytetu nauczycieli.
Niepokojące sygnały także w szkołach podstawowych
Tendencja wzrostowa dotyczy również szkolnictwa podstawowego. Liczba zawieszeń w najmłodszych klasach wzrosła z 157 do 807, a przypadków definitywnego wykluczenia z placówki więcej niż się podwoiła. Pedagodzy i psychologowie podkreślają, że coraz wcześniejsze występowanie problemów behawioralnych może wskazywać na głębsze przyczyny społeczne i systemowe, wymagające kompleksowych rozwiązań, a nie jedynie karania uczniów.
Trzy filary programu „Goed Gedragen”
Pakiet reform opiera się na trzech głównych założeniach. Po pierwsze, rząd Flandrii chce poprawić zarządzanie klasami, w tym organizację przestrzeni i relacji między uczniami a nauczycielami. Po drugie, plan zakłada zwiększenie efektywności nauczania i zmniejszenie liczby uczniów przedwcześnie kończących edukację. Po trzecie, ma zostać wzmocnione poczucie bezpieczeństwa w szkołach poprzez jasne kodeksy zachowań i ich konsekwentne egzekwowanie.
Nowe obowiązki dla szkół i większa rola rodziców
Każda szkoła zostanie zobowiązana do opracowania własnej polityki dotyczącej zachowania oraz do wyznaczenia eksperta ds. zachowań. Jego zadaniem będzie tworzenie i wdrażanie strategii zapobiegających konfliktom i agresji w środowisku szkolnym. Demir zapowiedziała również większe zaangażowanie rodziców w proces wychowawczy, tak aby odpowiedzialność za dyscyplinę nie spoczywała wyłącznie na nauczycielach.
Większy nadzór inspektoratu edukacyjnego
Inspektorzy szkolni otrzymają zadanie regularnego monitorowania polityk dyscyplinarnych i działań prewencyjnych w placówkach. Ich rola nie ograniczy się do kontroli – będą również pomagać szkołom w opracowywaniu skutecznych metod zarządzania klasą i ograniczania rezygnacji z nauki. Celem jest stworzenie jednolitych standardów reagowania na przypadki agresji, przemocy słownej czy braku szacunku wobec nauczycieli.
Powrót do spokoju i szacunku w klasach
„Chcemy przywrócić spokój, rutynę i wzajemny szacunek w szkołach” – oświadczyła Zuhal Demir, podkreślając, że działania te są w interesie uczniów, nauczycieli i rodziców. Minister zaznaczyła, że nie chodzi o karanie, lecz o odbudowanie podstawowych zasad współżycia szkolnego, które w ostatnich latach zostały poważnie nadwyrężone.
Debata o skuteczności reformy
Eksperci zwracają uwagę, że rosnące problemy z zachowaniem mogą mieć wiele przyczyn – od skutków pandemii COVID-19 i nauki zdalnej, przez wzrost presji społecznej i ekonomicznej, po niedobór wsparcia psychologicznego w szkołach. Niektórzy pedagodzy obawiają się, że zwiększenie dyscypliny bez wzmocnienia pomocy psychologicznej może przynieść ograniczone rezultaty. Kluczowe będzie więc, czy flamandzki budżet oświatowy zapewni środki na realizację nowych zadań oraz szkolenie ekspertów ds. zachowań.
Skuteczność programu „Goed Gedragen” zależeć będzie od współpracy wszystkich stron – nauczycieli, dyrektorów, rodziców i uczniów – a jego ostateczny cel to odbudowa zaufania i szacunku w szkołach, które od lat zmagają się z narastającym kryzysem dyscypliny.
