Ministerstwo Zdrowia Publicznego prowadzi konsultacje dotyczące utworzenia wyspecjalizowanych ośrodków zajmujących się long COVID oraz opracowania nowych ścieżek opieki dla pacjentów cierpiących na długotrwałe skutki zakażenia koronawirusem. Inicjatywa, omawiana w środę 6 listopada 2025 r. podczas posiedzenia komisji zdrowia Izby Reprezentantów, odpowiada na apele organizacji pacjentów i części środowiska politycznego o lepsze zorganizowanie wsparcia dla osób dotkniętych tą przewlekłą chorobą.
Temat poruszyła posłanka Katleen Bury z partii Vlaams Belang, która zwróciła się do federalnego ministra zdrowia Franka Vandenbroucke z interpelacją o konieczność powołania centrum eksperckiego dedykowanego long COVID. „Konsekwencje long COVID są wyjątkowo uciążliwe dla wielu mieszkańców Belgii” – podkreśliła parlamentarzystka, apelując o rozwiązania systemowe.
Skala problemu i doświadczenia pacjentów
Posłanka przywołała liczne relacje osób, które po przebyciu COVID-19 nadal zmagają się z chronicznym zmęczeniem, dusznościami czy problemami z koncentracją – typowymi objawami long COVID. Wielu pacjentów czuje się „przerzucanych z oddziału na oddział”, bez jasnych wskazówek i bez wyznaczonego koordynatora opieki.
Brak zorganizowanej ścieżki postępowania medycznego stanowi poważne wyzwanie. Pacjenci wymagają interdyscyplinarnego podejścia – z udziałem pulmonologów, kardiologów, neurologów i psychologów – tymczasem opieka pozostaje rozproszona, a współpraca między specjalistami często niewystarczająca. To rodzi frustrację chorych i prowadzi do nieefektywnego wykorzystania zasobów systemu.
Inspiracje zagraniczne i postęp naukowy
Bury wskazała na przykład Niderlandów, gdzie funkcjonuje centrum eksperckie zajmujące się long COVID. Placówka ta nie tylko zapewnia zintegrowaną opiekę, ale również pełni funkcję ośrodka wymiany wiedzy i aktualizacji protokołów leczenia. Belgia – zdaniem posłanki – powinna pójść podobną drogą.
Parlamentarzystka przywołała także najnowsze badania Uniwersytetu Yale, które zidentyfikowały konkretne markery immunologiczne związane z zespołem poszczepiennym (Post-Vaccine Syndrome, PVS). Odkrycie to, jej zdaniem, potwierdza potrzebę lepszej strukturyzacji belgijskiej odpowiedzi na wyzwania zdrowotne wynikające z COVID-19 i jego długofalowych konsekwencji.
Obecny system wsparcia i jego ograniczenia
Minister Frank Vandenbroucke przyznał, że obecny system opieki „nie jest idealny”, choć stanowi „ważny krok, wypracowany wspólnie z organizacjami pacjentów”. Obecne rozwiązania umożliwiają dostęp do zintegrowanej opieki obejmującej fizjoterapię, dietetykę, terapię zajęciową i neuropsychologię. Program uruchamia lekarz rodzinny, który pełni funkcję koordynatora.
W praktyce jednak liczba pacjentów korzystających z tego wsparcia okazała się znacznie niższa od oczekiwań. Minister zapowiedział analizę przyczyn tak słabej aktywacji systemu, której wyniki zostaną wykorzystane przy opracowywaniu nowego porozumienia w sprawie long COVID.
Planowane działania i konsultacje
Pod koniec września 2025 r. odbyło się spotkanie ekspertów, lekarzy i przedstawicieli zawodów paramedycznych poświęcone opracowaniu nowego modelu opieki. Celem jest określenie grupy docelowej oraz stworzenie ścieżki terapeutycznej, którą można by zastosować również wobec pacjentów z podobnymi objawami.
Minister zapowiedział, że wkrótce ruszy poszerzona grupa robocza z udziałem organizacji pacjentów, naukowców i świadczeniodawców. W jej ramach omawiane będą możliwe modele organizacji – w tym powołanie centrów eksperckich lub innych form konsolidacji wiedzy medycznej. Belgijskie ministerstwo prowadzi także rozmowy z niderlandzkimi ośrodkami, by poznać ich doświadczenia i przenieść najlepsze rozwiązania do krajowego systemu. „Zebrane informacje posłużą do opracowania projektu nowego porozumienia, które zostanie przedstawione wszystkim zainteresowanym stronom” – podkreślił Vandenbroucke.
Kwestia harmonogramu i dalsze kroki
Posłanka Bury, doceniając zapowiedź konsultacji, zwróciła uwagę na brak konkretnego harmonogramu działań. „Słyszałam o spotkaniach i konsensusie, ale nie o ramach czasowych. Potrzebujemy jasnych terminów” – zaznaczyła. Brak dat wdrożenia nowych rozwiązań budzi frustrację pacjentów, którzy często od miesięcy czekają na skuteczną pomoc.
Szerszy kontekst: wyzwania systemowe opieki zdrowotnej
Debata nad long COVID ujawnia szersze problemy belgijskiego systemu zdrowia w zakresie leczenia schorzeń przewlekłych o złożonym charakterze. Tradycyjny model, w którym pacjent kontaktuje się z wieloma specjalistami działającymi niezależnie, nie sprawdza się w przypadku chorób wymagających zintegrowanego podejścia.
Tworzenie centrów eksperckich i nowych ścieżek opieki ma wypełnić tę lukę. Takie rozwiązania mogą przynieść korzyści nie tylko osobom z long COVID, ale również pacjentom z innymi zespołami przewlekłego zmęczenia, fibromialgią czy zaburzeniami po infekcjach wirusowych. Równie ważna będzie rola tych ośrodków jako centrów badawczych, gromadzących dane o przebiegu choroby i skuteczności leczenia, co umożliwi stałe doskonalenie terapii.
Realizacja planów ministra Vandenbroucke wymaga jednak odpowiedniego finansowania, zaangażowania środowiska medycznego i politycznej woli przeprowadzenia zmian strukturalnych. Dla tysięcy mieszkańców Belgii zmagających się z długotrwałymi skutkami COVID-19 to, jak szybko i skutecznie powstaną nowe rozwiązania, może mieć decydujące znaczenie dla ich zdrowia i jakości życia.
