Flamandzki Ruch Ludowy (Vlaamse Volksbeweging, VVB) wszczął siedem postępowań sądowych przeciwko szpitalom w Brukseli, które – zdaniem organizacji – naruszają belgijskie przepisy dotyczące używania języków w służbie zdrowia. Sprawa dotyczy podstawowego prawa pacjentów niderlandzkojęzycznych do komunikacji z personelem medycznym w ich języku ojczystym. Równolegle z pozwami VVB złożyło cztery skargi do Stałej Komisji Kontroli Językowej, organu odpowiedzialnego za nadzór nad stosowaniem przepisów językowych w administracji publicznej.
Dramatyczne konsekwencje barier językowych w służbie zdrowia
Michael Discart, przewodniczący VVB, przedstawił niepokojący obraz sytuacji pacjentów niderlandzkojęzycznych w stolicy. „Pacjenci mówiący po niderlandzku nie mogą uzyskać opieki w swoim języku, co prowadzi do dramatycznych sytuacji” – podkreślił lider ruchu. Organizacja podjęła kroki prawne po zgromadzeniu obszernej dokumentacji potwierdzającej problemy językowe w kilku brukselskich placówkach medycznych.
VVB nie ujawnia nazw szpitali objętych postępowaniem, powołując się na trwający charakter spraw, lecz przyznaje, że przeprowadzono wizyty kontrolne w znanych instytucjach, m.in. w Delta Chirec, Saint-Luc, UZ Brussel, Saint-Pierre oraz Erasme. Celem było sprawdzenie, czy pacjenci mogą faktycznie uzyskać opiekę w języku niderlandzkim, jak wymagają tego przepisy obowiązujące w regionie stołecznym.
Wieloletni problem bez systemowych rozwiązań
Discart podkreśla, że celem VVB nie jest piętnowanie poszczególnych szpitali, lecz doprowadzenie do trwałych rozwiązań problemu. „Ta sytuacja trwa od pięćdziesięciu lat i wciąż się pogarsza” – stwierdził.
Przewodniczący przywołał konkretne przykłady z relacji pacjentów: „Osoba trafia na izbę przyjęć, siedem pielęgniarek rusza na pomoc, ale żadna nie mówi po niderlandzku. Umierająca kobieta chce porozmawiać z dziećmi, lecz personel jej nie rozumie. Takie historie, niestety, powtarzają się zbyt często.”
Opisane sytuacje, zdaniem VVB, nie dotyczą wyłącznie komfortu językowego, lecz godności pacjenta i jego prawa do skutecznej komunikacji w momentach zagrożenia życia. Problem jest szczególnie widoczny w Brukseli, gdzie obowiązuje oficjalna dwujęzyczność francusko-niderlandzka.
UZ Brussel jako przykład dobrej praktyki
Wśród ocenianych placówek organizacja pozytywnie wyróżnia Uniwersytecki Szpital w Brukseli (UZ Brussel), który wdrożył wzorcową politykę językową. Pracownicy noszą identyfikatory w różnych kolorach, informujące o językach, którymi się posługują, a za realizację polityki językowej odpowiada specjalny koordynator.
„To dowód, że można nad tym pracować i osiągać rezultaty” – ocenił Discart. – „Potrzebna jest tylko realna wola działania.” Przykład UZ Brussel ma według VVB pokazać, że dwujęzyczna opieka medyczna jest możliwa przy odpowiednim wsparciu instytucjonalnym.
Postępowania przed Komisją Kontroli Językowej
Równolegle z działaniami sądowymi VVB złożyło cztery skargi do Stałej Komisji Kontroli Językowej. Organ ten nadzoruje przestrzeganie przepisów językowych w instytucjach publicznych i może wydawać zalecenia lub decyzje wiążące. Jedna ze skarg została już uznana za dopuszczalną i uzasadnioną, co potwierdza zasadność zastrzeżeń zgłoszonych przez ruch flamandzki.
Decyzje Komisji mogą mieć znaczenie precedensowe i wymusić na szpitalach dostosowanie się do wymogów językowych obowiązujących w Regionie Stołecznym Brukseli.
Kontekst społeczny i prawny belgijskiego systemu językowego
Sprawa wpisuje się w szerszy kontekst złożonego systemu językowego Belgii, w którym równowaga między wspólnotą flamandzką i francuskojęzyczną ma fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania państwa. Bruksela, jako region oficjalnie dwujęzyczny, zobowiązana jest zapewnić obsługę w obu językach urzędowych – również w sektorze ochrony zdrowia.
Nieprzestrzeganie tych przepisów stanowi naruszenie prawa pacjentów i może zagrażać bezpieczeństwu medycznemu, gdy brak komunikacji utrudnia diagnozę lub leczenie. Choć VVB jest organizacją o flamandzkim profilu politycznym, poruszana kwestia dotyczy uniwersalnych praw pacjentów do zrozumiałej i godnej opieki.
Wynik toczących się postępowań może stać się punktem zwrotnym w polityce językowej belgijskich szpitali i wpłynąć na przyszłe standardy opieki w wielojęzycznym społeczeństwie.
