Aż jedna na cztery młode osoby we Flandrii doświadczyła „cyberflashingu”, czyli niechcianego przesyłania zdjęć o charakterze seksualnym. Wynika to z badania przeprowadzonego przez Platformę Badań nad Młodzieżą (JOP – Jeugdonderzoeksplatform). Z raportu wynika również, że ponad połowa flamandzkich młodych ludzi w ciągu ostatniego roku padła ofiarą przestępstwa. Dane te pokazują skalę zagrożeń, z jakimi mierzy się młode pokolenie w erze cyfrowej.
Ponad połowa młodych osób we Flandrii była w ostatnim roku ofiarą przestępstwa – wynika z raportu Platformy Badań nad Młodzieżą, cytowanego przez Het Nieuwsblad i inne flamandzkie media. Statystyki te ujawniają niepokojący obraz rzeczywistości, w jakiej dorasta młodzież, oraz wskazują na pilną potrzebę skuteczniejszych działań prewencyjnych i edukacyjnych.
Cyberflashing jako dominujące zagrożenie cyfrowe
Około jedna czwarta ankietowanych młodych osób zetknęła się z cyberflashingiem, czyli niechcianym przesyłaniem zdjęć o charakterze seksualnym. To zjawisko stanowi najczęściej występującą formę przestępstwa wśród badanych. Termin „cyberflashing” odnosi się do praktyki wysyłania niepożądanych treści seksualnych za pośrednictwem mediów społecznościowych, aplikacji do komunikacji, Bluetooth lub innych platform cyfrowych.
Zjawisko to jest szczególnie powszechne w dużych miastach – zgłasza je 30 procent młodych osób z Gandawy, 25 procent z Antwerpii i 28,4 procent z reszty Flandrii, podczas gdy w Brukseli odsetek ten wynosi 21 procent. Różnice te mogą wynikać zarówno z faktycznej skali problemu, jak i ze stopnia świadomości oraz gotowości do zgłaszania takich przypadków.
Metodologia badania i zakres raportu
Platforma Badań nad Młodzieżą to międzyuczelniana inicjatywa prowadząca regularne badania dotyczące życia i doświadczeń młodych ludzi. Co roku publikuje Wielkomiejski Monitor JOP, który dostarcza danych dla decydentów, pedagogów i organizacji pracujących z młodzieżą.
W najnowszym badaniu wzięło udział 1 200 młodych osób z Antwerpii, 1 400 z Brukseli, 1 600 z Gandawy oraz 1 400 z pozostałej części Flandrii. Tak duża i zróżnicowana próba pozwala porównać sytuację w różnych regionach i lepiej zrozumieć wzorce przestępczości oraz wiktymizacji wśród młodzieży.
Spektrum doświadczanych przestępstw
Poza cyberflashingiem młodzi ludzie najczęściej zgłaszali nękanie w przestrzeni publicznej oraz kradzieże – oba te zjawiska dotknęły 16 procent respondentów. Nękanie na ulicy obejmuje zarówno werbalne komentarze o charakterze seksualnym, jak i agresywne zachowania czy nachodzenie.
Podobna częstotliwość występowania nękania i kradzieży wskazuje, że młodzież jest narażona na zagrożenia zarówno w świecie cyfrowym, jak i w fizycznej przestrzeni publicznej. Problem ten wymaga zatem kompleksowego podejścia do bezpieczeństwa – obejmującego prewencję, edukację i wsparcie psychologiczne.
Wzorce poszukiwania pomocy i wsparcia
Aż 70 procent młodych osób, które padły ofiarą przestępstwa, nie szukało żadnej pomocy. Wśród tych, którzy to zrobili, najczęściej wybieraną formą wsparcia była rozmowa z rodzicami, innymi członkami rodziny lub przyjaciółmi. Niewielu młodych ludzi decyduje się na zgłoszenie sprawy do instytucji formalnych, co wskazuje na niskie zaufanie do systemu oraz brak wiedzy o możliwościach uzyskania profesjonalnej pomocy.
Powody braku reakcji są różne – od bagatelizowania sytuacji, przez lęk przed stygmatyzacją, po nieznajomość mechanizmów zgłaszania. Wskazuje to na potrzebę intensyfikacji działań edukacyjnych oraz tworzenia łatwo dostępnych i przyjaznych młodym ludziom form wsparcia.
Asymetria między wiktymizacją a sprawstwem
Z raportu wynika, że młodzi ludzie częściej są ofiarami niż sprawcami przestępstw. Około połowa badanych deklaruje, że padła ofiarą przestępstwa, podczas gdy od 30 do 40 procent przyznaje się do popełnienia jednego lub więcej czynów zabronionych w ostatnim roku. Częściej sprawstwo deklarują młodzi z Brukseli i Gandawy. Najczęstszym typem wykroczeń popełnianych przez młodzież są kradzieże.
Taka asymetria sugeruje, że część przestępstw wobec młodzieży popełniana jest przez osoby spoza tej grupy wiekowej, a także że niektórzy młodzi sprawcy dopuszczają się wielokrotnych czynów. Różnice regionalne mogą odzwierciedlać lokalne uwarunkowania społeczno-ekonomiczne i kulturowe.
Kontekst społeczny i implikacje polityczne
Wyniki badań JOP pokazują konieczność opracowania kompleksowych strategii ochrony młodzieży – obejmujących prewencję cyberprzestępczości, nękania w przestrzeni publicznej oraz edukację w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego. Zjawisko cyberflashingu wymaga szczególnej uwagi ze strony prawodawców, szkół i platform internetowych, które powinny wdrażać skuteczniejsze mechanizmy ochronne.
Dane te podkreślają także potrzebę ulepszenia kanałów zgłaszania przestępstw oraz zapewnienia młodzieży dostępu do zrozumiałych i bezpiecznych ścieżek pomocy. Różnica między skalą wiktymizacji a liczbą faktycznych zgłoszeń wskazuje na poważną lukę w systemie wsparcia.
Perspektywy edukacji i prewencji
Skuteczne przeciwdziałanie zjawisku cyberflashingu i innym formom przemocy wobec młodzieży wymaga działań na wielu poziomach. Kluczową rolę odgrywają szkoły, organizacje młodzieżowe i służby publiczne, które powinny wspólnie prowadzić programy edukacyjne na temat bezpieczeństwa w sieci, asertywności i reagowania na przemoc cyfrową.
Niezbędne jest również zaangażowanie platform społecznościowych – poprzez ulepszanie narzędzi raportowania, filtrowanie treści oraz prowadzenie kampanii informacyjnych. Ochrona młodzieży w środowisku cyfrowym to nie tylko kwestia technologii, lecz także zmiany postaw i kultury komunikacji opartej na wzajemnym szacunku i zgodzie.
Szerszy wymiar problemu wiktymizacji młodzieży
Raport JOP wpisuje się w ogólnoeuropejską debatę na temat bezpieczeństwa młodzieży w erze cyfrowej. Zjawiska takie jak cyberflashing, cyberprzemoc czy przemoc seksualna online stają się wspólnym wyzwaniem dla państw europejskich. Skuteczne przeciwdziałanie tym zjawiskom wymaga współpracy międzynarodowej i wymiany dobrych praktyk.
Jednocześnie kluczowe znaczenie ma wzmacnianie odporności psychicznej młodych ludzi, rozwijanie kompetencji emocjonalnych oraz budowanie środowisk, w których młodzież czuje się bezpiecznie i wspierana – w domu, w szkole i w przestrzeni cyfrowej. To właśnie połączenie działań edukacyjnych, społecznych i prawnych może skutecznie chronić młode pokolenie przed zagrożeniami współczesnego świata.
