W Kortessem narasta frustracja z powodu wyższych opłat za odbiór odpadów w porównaniu z resztą mieszkańców Hasselt. Choć dawna gmina Kortessem została oficjalnie włączona do miasta z początkiem 2024 roku, jej mieszkańcy nadal płacą o 60 euro więcej rocznie. Różnice wynikają z odmiennych umów zawartych przez obie gminy z przedsiębiorstwem Limburg.net, które zajmuje się gospodarką odpadami w regionie. Władze miasta zapowiadają, że ujednolicenie stawek nastąpi dopiero w 2026 roku, w ramach nowego planu wieloletniego.
60 euro różnicy i poczucie niesprawiedliwości
Dla mieszkańców Kortessem różnica 60 euro w opłatach za odpady w stosunku do pozostałych mieszkańców Hasselt jest trudna do zaakceptowania. Choć formalnie należą już do jednej gminy, wciąż obowiązują ich inne stawki za te same usługi komunalne. W praktyce oznacza to, że dwie rodziny z tego samego miasta płacą różne kwoty za odbiór śmieci – tylko ze względu na dawny podział administracyjny.
„To absurd – jesteśmy już częścią Hasselt, ale traktuje się nas jak osobną kategorię mieszkańców” – komentują mieszkańcy w rozmowach z lokalnymi mediami. Wiele osób odbiera tę sytuację jako przejaw nierównego traktowania i brak konsekwencji w procesie integracji gmin.
Władze tłumaczą: różne umowy, długi proces harmonizacji
Tom Thijsen (CD&V), były burmistrz Kortessem, a obecnie radny ds. finansów w Hasselt, potwierdza, że różnica w opłatach wynika z obowiązujących wcześniej umów z Limburg.net. „W tej chwili prawie wszystko zostało już ujednolicone – w większości przypadków stosujemy te same stawki. Ale gospodarka odpadami to wyjątek, bo Kortessem przekazało ten system w całości pod zarząd Limburg.net” – wyjaśnia Thijsen.
Proces integracji po fuzji gmin wymaga przeglądu i dostosowania wielu różnych porozumień. Niektóre z nich – zwłaszcza te dotyczące usług zewnętrznych – są objęte długoletnimi umowami i mogą zostać zmienione dopiero po ich wygaśnięciu. To właśnie przypadek gospodarki odpadami, gdzie konieczne jest ponowne wynegocjowanie warunków współpracy.
Rok 2025 okresem przejściowym
Radny podkreśla, że obecny rok to okres przejściowy. „Podatek, który mieszkańcy płacą teraz, dotyczy roku ubiegłego. Dopiero od 2026 roku wprowadzone zostaną jednolite stawki” – tłumaczy Thijsen. Oznacza to, że mieszkańcy Kortessem nie mogą liczyć na żadną formę zwrotu ani rekompensaty finansowej za wyższe opłaty w latach 2024 i 2025.
Zgodnie z planem wieloletnim na lata 2026–2031, który ma wejść w życie na początku 2026 roku, wszystkie opłaty komunalne – w tym podatek od odpadów – zostaną ujednolicone dla całego obszaru Hasselt.
Dodatkowe udogodnienia jako forma rekompensaty
Jak zauważa Thijsen, mieszkańcy Kortessem mają obecnie dostęp do większej liczby punktów selektywnej zbiórki odpadów Limburg.net – w Borgloon, Tongeren, Alken i Diepenbeek – w przeciwieństwie do reszty mieszkańców Hasselt. Choć nie rekompensuje to w pełni wyższych opłat, stanowi pewne praktyczne ułatwienie w codziennym gospodarowaniu odpadami.
Szerszy kontekst – trudności po fuzjach gmin
Sytuacja Kortessem pokazuje typowe wyzwania, jakie pojawiają się po fuzjach jednostek administracyjnych w Belgii. Choć połączenie gmin formalnie następuje w określonym terminie, w praktyce pełna integracja systemów i przepisów trwa kilka lat. Każda z gmin posiada własne regulaminy, umowy i taryfy, które wymagają czasochłonnego dostosowania.
Tego rodzaju różnice są nieuniknione w pierwszych latach po fuzji, a mieszkańcy nowo przyłączonych obszarów często doświadczają okresu przejściowego, w którym obowiązują jeszcze stare zasady. Dopiero po zakończeniu tego procesu można mówić o pełnym wyrównaniu warunków i jednolitym traktowaniu wszystkich mieszkańców.
Dla polskiej społeczności mieszkającej w Belgii sytuacja w Kortessem jest przykładem tego, jak funkcjonują lokalne reformy administracyjne i jak długo może potrwać wprowadzenie pełnej harmonizacji usług i podatków po połączeniu gmin.
