Od 1 listopada w belgijskim systemie ochrony zdrowia wchodzą w życie dwie znaczące reformy, które wpływają zarówno na sposób pracy personelu medycznego, jak i na warunki finansowe niektórych świadczeń. Zmiany dotyczą rozszerzenia samodzielności pielęgniarek oraz wprowadzenia refundacji procedury eutanazji. Obie nowelizacje zostały zatwierdzone przez Narodowy Instytut Ubezpieczeń Chorobowych i Inwalidztwa (Inami/Riziv).
Reformy te wpisują się w szerszy proces modernizacji belgijskiej opieki zdrowotnej, mający na celu odciążenie przeciążonego systemu oraz zapewnienie pacjentom lepszej dostępności i przejrzystości świadczeń.
Pielęgniarki z większą autonomią – koniec obowiązku recepty na wiele zabiegów
Pierwsza z reform znacząco poszerza zakres czynności, które pielęgniarki mogą wykonywać bez konieczności posiadania recepty lekarskiej. Celem zmian jest zwiększenie autonomii personelu pielęgniarskiego i zmniejszenie biurokratycznych obciążeń systemu.
Dotychczas, aby opieka pielęgniarska – taka jak iniekcje, opatrywanie ran czy cewnikowanie – mogła zostać zrefundowana, pacjent musiał posiadać receptę od lekarza. Od 1 listopada obowiązek ten zostaje zniesiony. Plan leczenia nadal będzie ustalany przez lekarza, jednak pielęgniarki nie będą już musiały każdorazowo uzyskiwać recepty na poszczególne zabiegi. Wciąż jednak tylko lekarz może przepisywać leki – ten przepis pozostaje niezmienny.
Jak wyjaśnia Inami, reforma ma charakter administracyjnego uproszczenia. Dotychczas lekarze byli zobowiązani do wystawiania recept na rutynowe zabiegi, co generowało zbędne obciążenia zarówno dla nich, jak i dla pielęgniarek. Nowe przepisy mają umożliwić skoncentrowanie się na kluczowym elemencie opieki – na pacjencie.
Odpowiedź na presję w sektorze zdrowia
Reforma jest reakcją na rosnącą presję w belgijskim systemie opieki zdrowotnej. „Dbamy o to, by świadczeniodawcy opieki domowej mogli poświęcić maksimum czasu pacjentom” – podkreślał w kwietniu minister zdrowia Frank Vandenbroucke podczas ogłaszania zmian. „Chcemy dalej ograniczać biurokrację, by opieka stała się na nowo wykonalna”.
Minister zwracał uwagę, że uproszczenie procedur odciąży także lekarzy, którzy dotąd poświęcali czas na wystawianie recept na rutynowe czynności pielęgniarskie. W obliczu niedoboru lekarzy rodzinnych i rosnącego zapotrzebowania na opiekę domową, reforma ma znaczenie praktyczne i systemowe.
Refundacja eutanazji – zniesienie kosztów dla pacjentów
Druga reforma dotyczy procedury eutanazji. Od 1 listopada zabieg ten będzie objęty refundacją przez obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Pacjent ani jego rodzina nie będą musieli już ponosić kosztów związanych z przeprowadzeniem procedury.
Jak wyjaśnia rzeczniczka Inami, Elke Mostinckx, dotychczas pacjenci ponosili koszty eutanazji we własnym zakresie, ponieważ nie była ona ujęta w nomenklaturze ubezpieczenia zdrowotnego. Zmiana ta eliminuje nierówności finansowe i ma zapewnić, że decyzje dotyczące końca życia nie będą uzależnione od sytuacji materialnej chorego.
Inami ustaliło globalne honorarium w wysokości 180,24 euro dla lekarzy przeprowadzających eutanazję. Kwota obejmuje wszystkie elementy procedury – od przygotowania, przez wykonanie, po stwierdzenie zgonu i sporządzenie aktu zgonu. Reforma wpisuje się w zasadę równego dostępu do opieki zdrowotnej, niezależnie od statusu majątkowego pacjenta.
Szerszy kontekst reform w ochronie zdrowia
Obie zmiany są częścią szerszego programu modernizacji belgijskiego systemu zdrowia. Rząd federalny od kilku lat wprowadza reformy mające zwiększyć efektywność systemu przy zachowaniu wysokiej jakości opieki. Wyzwania są liczne: starzejące się społeczeństwo, wzrost kosztów leczenia, niedobór personelu i konieczność dostosowania modelu opieki do potrzeb pacjentów.
Reforma autonomii pielęgniarek odzwierciedla trend widoczny w wielu krajach europejskich, gdzie zwiększa się zakres kompetencji pielęgniarek w celu odciążenia lekarzy i usprawnienia opieki. Refundacja eutanazji z kolei stanowi logiczne uzupełnienie belgijskiego systemu prawnego – Belgia była jednym z pierwszych krajów w Europie, które zalegalizowały eutanazję w 2002 roku.
Wprowadzone zmiany pokazują, jak belgijska opieka zdrowotna dostosowuje się do współczesnych wyzwań, łącząc kwestie etyczne z praktycznymi rozwiązaniami organizacyjnymi. Uproszczenie procedur i włączenie eutanazji do systemu refundacji potwierdzają dążenie do bardziej dostępnego, humanitarnego i sprawiedliwego systemu ochrony zdrowia.
