Krajowy Instytut Ubezpieczeń Chorobowych i Rent Inwalidzkich (INAMI/RIZIV) zatwierdził w poniedziałek budżet opieki zdrowotnej na 2026 r. o łącznej wartości blisko 42 miliardów euro. Kluczowe zmiany obejmują podwyższenie dopłat pacjentów do lekarstw, bardziej racjonalne przepisywanie leków przez lekarzy oraz obowiązkowe rabaty dla firm farmaceutycznych. Jednocześnie pozostawiono bez zmian wysokość dopłat u lekarzy rodzinnych.
Dwa tygodnie temu komitet ubezpieczeniowy INAMI, w którego skład wchodzą kasy chorych i świadczeniodawcy, nie zdołał osiągnąć porozumienia w sprawie projektu budżetu. Ostatecznie to rząd przedstawił kompromisową propozycję. Rada Generalna, złożona z partnerów społecznych i kas chorych, zatwierdziła projekt 17 głosami za, przy 4 wstrzymujących się – jednym po stronie kas chorych i trzema po stronie związków zawodowych.
Dodatkowe 1,5 miliarda euro przy konieczności oszczędności
Budżet zakłada, że każda grupa uczestnicząca w systemie zdrowia wniesie swój wkład, aby umożliwić inwestycje w innych obszarach. W przyszłym roku ubezpieczenie zdrowotne otrzyma dodatkowe 1,5 miliarda euro, co podniesie jego łączny budżet do 41,3 miliarda euro.
Równocześnie, aby zachować przewidzianą normę wzrostu, wszystkie sektory muszą ponieść określone oszczędności: 150 milionów euro w świadczeniach medycznych lekarzy, 50 milionów euro w „optymalizacji krajobrazu szpitalnego”, 228 milionów euro w sektorze farmaceutycznym i 47 milionów euro w pozostałych obszarach, takich jak opieka domowa czy fizjoterapia.
Sektor farmaceutyczny – obowiązkowe rabaty i nowe zasady dopłat
INAMI pobierze w przyszłym roku 80 milionów euro z sektora farmaceutycznego w formie obowiązkowego rabatu na leki. Firmy farmaceutyczne mają też przeznaczyć 10 milionów euro na fundusz wspierający badania nad bardziej spersonalizowaną opieką medyczną.
Wprowadzony zostanie system minimalnej dopłaty pacjenta do każdego leku – 2 euro za opakowanie (lub 1 euro dla beneficjentów zwiększonej interwencji). Pojawi się także nowy mechanizm zapobiegający przepisywaniu drogich preparatów, gdy dostępne są tańsze odpowiedniki.
Niektóre leki, przepisywane zbyt często, zmienią kategorię refundacji – dotyczy to m.in. części leków przeciwkwasowych i przeciwcholesterolowych. Antybiotyki będą wydawane w ilościach odpowiadających dokładnie długości leczenia, aby ograniczyć marnowanie dawek.
System „maksimum do zapłacenia” – szerszy zakres ochrony
Hospitalizacje psychiatryczne zostaną w pełni włączone do systemu „maksimum do zapłacenia”, który ogranicza roczne wydatki pacjenta. Rozszerzono go także na niektóre leki, w tym przeciwalergiczne. Jednocześnie leki nadużywane – jak wspomniane przeciwkwasowe czy przeciwcholesterolowe – zostaną objęte ścisłą kontrolą. Ma to przynieść zarówno oszczędności, jak i bardziej racjonalne wykorzystanie leków.
Świadczenia medyczne – 150 milionów euro oszczędności
W sektorze świadczeń medycznych przewidziano oszczędności na poziomie 150 milionów euro. Od 2026 r. tylko określona grupa specjalistów będzie mogła zlecać tomografię kręgosłupa, a ograniczenia zostaną wprowadzone również w biologii klinicznej.
W chirurgii zreformowany zostanie system pomocy operacyjnej, który obecnie bywa rozliczany automatycznie, mimo że postęp technologiczny często czyni go zbędnym. Reformy mają przynieść 36,5 miliona euro oszczędności, z czego 16 milionów zostanie ponownie zainwestowanych w zabiegi, gdzie pomoc chirurgiczna pozostaje nieodzowna.
Racjonalne przepisywanie leków i rola lekarzy rodzinnych
Lekarze i kasy chorych zostali zobowiązani do opracowania propozycji zwiększenia różnicy w honorariach między lekarzami akredytowanymi (aktywnie uczestniczącymi w kształceniu ustawicznym) a pozostałymi. Lekarze zostali też wezwani do promowania „racjonalnego i ekonomicznego przepisywania” – jeśli tego nie zrobią, 16 milionów euro może zostać wstrzymane z masy indeksacyjnej na 2026 r.
Minister zdrowia Frank Vandenbroucke (Vooruit) potwierdził znaczenie systemu segregacji pacjentów i zapowiedział ponowne wprowadzenie konsultacji telefonicznych w punktach dyżurnych, co ma umożliwić lekarzom ocenę pilności przypadków i udzielanie porad na odległość.
Inne sektory także objęte oszczędnościami
Na inne sektory nałożono łącznie 50 milionów euro oszczędności, m.in. w rehabilitacji, implantologii i stomatologii. Dla pacjentów powyżej 19. roku życia zdjęcie panoramiczne będzie refundowane raz na trzy lata (zamiast co dwa lata). Ponadto optymalizacji podlegać będzie użycie ortez kolanowych i kręgosłupowych.
Złożone wyzwania dla belgijskiego systemu zdrowotnego
Zatwierdzony budżet odzwierciedla złożoność wyzwań stojących przed belgijskim systemem ochrony zdrowia. Z jednej strony konieczne jest zwiększanie finansowania w obliczu starzenia się społeczeństwa i postępu medycznego, z drugiej – wymogi konsolidacji fiskalnej wymuszają oszczędności i lepsze zarządzanie zasobami.
Reformy w zakresie przepisywania leków i świadczeń medycznych mają na celu nie tylko ograniczenie kosztów, lecz także poprawę jakości opieki poprzez eliminację zbędnych procedur. Zachowanie niezmienionych dopłat u lekarzy rodzinnych podkreśla znaczenie podstawowej opieki zdrowotnej jako filaru całego systemu.
Reakcje kas chorych i związków zawodowych, które częściowo wstrzymały się od głosu, wskazują jednak, że nie wszystkie środowiska w pełni popierają przyjęte rozwiązania. Nadchodzące miesiące pokażą, jak zaplanowane zmiany wpłyną na dostępność i jakość opieki zdrowotnej w Belgii.
