Carillon na Mont des Arts ponownie rozbrzmiewa w stolicy Belgii po gruntownej modernizacji, w ramach której wyposażono go w nowoczesny system elektryczny. Trzeci co do wielkości carillon w Brukseli, działający od czasów Wystawy Światowej Expo ’58, został ponownie uruchomiony w czwartek. Modernizacja, która kosztowała 167 400 euro i trwała od kwietnia, ma zapewnić niezawodne funkcjonowanie tego unikalnego elementu dziedzictwa kulturowego na kolejne dziesięciolecia.
Technologiczne wyzwania starego mechanizmu
Oryginalny system hydrauliczny carillonu, wiernie służący przez ponad sześć dekad, stał się w ostatnich latach coraz bardziej zawodny. Jak wyjaśnia Régie des Bâtiments, instytucja odpowiedzialna za zarządzanie budynkami federalnymi, mechanizm ten był wyjątkowo podatny na warunki pogodowe – w okresie zimowym olej hydrauliczny zamarzał, pojawiały się nieszczelności, a przewody pękały pod wpływem niskich temperatur.
Dodatkowo części zamienne do starego systemu stały się trudne do zdobycia, co w razie poważniejszej awarii groziło całkowitym unieruchomieniem instrumentu. To skłoniło władze do przeprowadzenia kompleksowej modernizacji, mającej nie tylko rozwiązać bieżące problemy techniczne, ale też zagwarantować trwałość konstrukcji na przyszłość.
Nowy system elektryczny został przez Régie des Bâtiments określony jako „bardziej nowoczesny, ekologiczny i niezawodny”. Jego kluczową zaletą jest możliwość zdalnego sterowania i programowania carillonu, co znacznie ułatwia jego obsługę i konserwację. Zastąpienie hydrauliki elektroniką pozwala również na większą precyzję w odtwarzaniu melodii i synchronizacji ruchomych elementów, a także eliminuje problemy wynikające z wrażliwości urządzenia na zmiany pogody.
Architektura i konstrukcja
Carillon Mont des Arts to harmonijne połączenie technologii, sztuki i dziedzictwa kulturowego. Konstrukcja składa się z dwunastu nisz, z których każda mieści figurę przedstawiającą ważną postać z historii lub folkloru Brukseli. Dzięki temu carillon pełni nie tylko funkcję instrumentu muzycznego, lecz także mechanicznego teatru, który opowiada o tożsamości stolicy.
System obejmuje 24 dzwony o różnych funkcjach: 23 służą do odtwarzania melodii, a jeden – tzw. dzwon godzinowy – wybija pełne godziny i półgodziny. Uruchamia go jacquemart, brązowa figura mieszczanina, umieszczona na szczycie arkady. To tradycyjny element zegarów wieżowych, który z czasem stał się jednym z symboli Mont des Arts.
Program muzyczny i choreografia figur
Carillon działa codziennie między godziną 8:00 a 22:00, oferując różnorodny repertuar muzyczny. Co godzinę rozbrzmiewa inna melodia, której towarzyszy ruch odpowiedniej figury w jednej z dwunastu nisz. Połączenie dźwięku i ruchu tworzy widowisko przyciągające turystów i mieszkańców spacerujących po Mont des Arts.
Kulminacyjnym punktem dnia jest południowe przedstawienie, podczas którego wszystkie dwanaście postaci porusza się jednocześnie, tworząc zsynchronizowaną choreografię dźwięków i ruchu. Ten efektowny moment przyciąga szczególną uwagę odwiedzających.
Repertuar carillonu odzwierciedla wielojęzyczny charakter stolicy Belgii – obejmuje utwory w języku francuskim, niderlandzkim i niemieckim. Program muzyczny zmienia się co trzy miesiące, a w kalendarzu przewidziano również specjalne melodie na wyjątkowe okazje, takie jak święto narodowe, uroczystości królewskie czy okres Bożego Narodzenia.
Dziedzictwo kulturowe i znaczenie symboliczne
Carillon Mont des Arts jest nie tylko atrakcją turystyczną, lecz także częścią niematerialnego dziedzictwa kulturowego Belgii. W 2014 roku tradycja gry na carillonach została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO, co potwierdza jej wyjątkowe znaczenie. Belgia posiada najgęstszą sieć carillonów na świecie, a tradycja ta sięga średniowiecza.
Modernizacja brukselskiego carillonu wpisuje się w strategię ochrony i rewitalizacji dziedzictwa kulturowego miasta. Władze federalne i regionalne konsekwentnie inwestują w utrzymanie zabytków o dużym znaczeniu historycznym, rozumiejąc ich rolę nie tylko jako atrakcji turystycznych, lecz także jako elementów tożsamości lokalnej.
Zakończona renowacja, choć kosztowna, stanowi inwestycję w przyszłość – nowoczesny system elektryczny zapewni sprawne funkcjonowanie instrumentu przez kolejne dekady, pozwalając mieszkańcom i odwiedzającym stolicę cieszyć się dźwiękiem, który od czasów Expo ’58 jest częścią pejzażu akustycznego centrum Brukseli.
Carillon Mont des Arts pozostaje symbolem ciągłości kulturowej i technicznej innowacji – miejscem, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, a historia rozbrzmiewa w sercu stolicy.
