Komisja Parlamentu Europejskiego ds. rynku wewnętrznego i ochrony konsumentów przyjęła w czwartek propozycję wprowadzenia zakazu korzystania z mediów społecznościowych oraz asystentów opartych na sztucznej inteligencji przez osoby poniżej 16. roku życia bez zgody rodziców. Celem tego restrykcyjnego rozwiązania jest ochrona zdrowia psychicznego i bezpieczeństwa dzieci oraz młodzieży w obliczu rosnących zagrożeń, jakie niosą ze sobą platformy cyfrowe.
„Posłowie proponują minimalny wiek 16 lat w całej Unii Europejskiej dla dostępu do mediów społecznościowych, platform wideo i towarzyszących im rozwiązań AI, chyba że uzyskana zostanie zgoda rodzicielska, oraz minimalny wiek 13 lat dla korzystania z jakichkolwiek sieci społecznościowych” – poinformował Parlament Europejski w oficjalnym komunikacie.
Uzasadnienie propozycji – ochrona zdrowia psychicznego młodych
Europarlamentarzyści wskazują na szereg zagrożeń związanych z nadmiernym korzystaniem z mediów społecznościowych przez młodych użytkowników. Wśród głównych argumentów wymieniają ryzyko uzależnienia od platform cyfrowych, pogorszenie kondycji psychicznej oraz ekspozycję na treści nielegalne i szkodliwe.
Autorką projektu jest duńska eurodeputowana Christel Schaldemose z frakcji S&D (socjaldemokraci). Propozycja została przyjęta zdecydowaną większością głosów przez komisję ds. rynku wewnętrznego i ochrony konsumentów, a pod koniec listopada trafi pod obrady całego Parlamentu Europejskiego podczas sesji plenarnej.
Rosnąca presja na platformy cyfrowe
Pomysł ustanowienia minimalnego wieku dla użytkowników mediów społecznościowych, określanego także jako „cyfrowa pełnoletność”, znacząco zwiększa presję na operatorów platform. Inicjatywa wpisuje się w szerszą debatę zainicjowaną przez przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulę von der Leyen, która zapowiedziała analizę zasadności wprowadzenia takiego mechanizmu na poziomie całej Unii Europejskiej.
Zespół ekspertów powołany przez Komisję Europejską ma przedstawić von der Leyen rekomendacje w tej sprawie do końca roku. Sama przewodnicząca wyraziła już poparcie dla tego pomysłu, co wskazuje na polityczną wolę jego wdrożenia w skali unijnej.
Zróżnicowane stanowiska państw członkowskich
Kwestia wprowadzenia cyfrowej pełnoletności dzieli państwa członkowskie Unii Europejskiej, jednak inicjatywa zyskuje coraz większe poparcie. Szczególną rolę w jej promowaniu odgrywa Dania, która obecnie sprawuje rotacyjną prezydencję w Radzie UE i ogłosiła już własny projekt ustanowienia progu cyfrowej pełnoletności na poziomie 15 lat.
W ubiegłym tygodniu europejscy ministrowie ds. cyfryzacji poparli inicjatywę von der Leyen podczas wspólnego spotkania, co wskazuje na rosnące poparcie polityczne dla wprowadzenia ograniczeń wiekowych w całej Unii.
Kontekst belgijski – precedensy w ograniczaniu dostępu do technologii
Debata o ochronie dzieci przed zagrożeniami cyfrowymi toczy się również w Belgii. Federacja Walonii-Brukseli wprowadziła już zakaz używania smartfonów w szkołach, pokazując gotowość władz edukacyjnych do podejmowania restrykcyjnych kroków w celu ochrony młodego pokolenia.
Przyjęcie nowych przepisów na szczeblu unijnym mogłoby znacząco wpłynąć na życie młodych mieszkańców Belgii, którzy – podobnie jak ich rówieśnicy w innych krajach UE – należą do najbardziej aktywnych użytkowników mediów społecznościowych. Nowe regulacje wymusiłyby na operatorach platform wdrożenie skutecznych mechanizmów weryfikacji wieku użytkowników.
Wyzwania implementacyjne i perspektywy
Wdrożenie proponowanych ograniczeń wiązałoby się z szeregiem wyzwań praktycznych. Kluczowe pytania dotyczą sposobu weryfikacji wieku oraz mechanizmu potwierdzania zgody rodzicielskiej. Platformy cyfrowe będą musiały opracować systemy, które z jednej strony skutecznie chronią młodych użytkowników, a z drugiej – nie naruszają nadmiernie prywatności wszystkich korzystających z usług.
Eksperci podkreślają także konieczność edukacji cyfrowej zarówno dzieci, jak i rodziców, gdyż same przepisy prawne mogą okazać się niewystarczające bez świadomego podejścia do bezpieczeństwa w sieci. Głosowanie w Parlamencie Europejskim pod koniec listopada będzie kluczowym momentem dla przyszłości tej inicjatywy i może wyznaczyć nowy standard ochrony nieletnich w przestrzeni cyfrowej w całej Unii Europejskiej.
