Parlament Federacji Walonia-Bruksela zatwierdził w środę podczas sesji plenarnej projekt dekretu modyfikującego procedurę zapisów do pierwszej klasy szkoły średniej. Tekst przyjęto głosami koalicji rządowej przy sprzeciwie opozycji. Partie PS, PTB i Ecolo, choć pozytywnie oceniły niektóre elementy reformy, wyraziły obawy, że może ona pogłębić nierówności społeczne w dostępie do edukacji.
W Federacji Walonia-Bruksela przydzielanie miejsc w najbardziej obleganych szkołach od lat opiera się na tzw. indeksie kompozytowym. Wylicza się go indywidualnie dla każdego ucznia, uwzględniając m.in. odległość między miejscem zamieszkania a szkołą oraz inne kryteria społeczne i geograficzne. Celem tego systemu było wyrównanie szans i przeciwdziałanie segregacji szkolnej.
Kontrowersyjne ósme kryterium zostaje usunięte
W poprzedniej kadencji wprowadzono ósme kryterium selekcji, oparte na wskaźniku społeczno-ekonomicznym szkoły podstawowej, z której pochodzi uczeń. Miało ono ułatwiać dzieciom z mniej uprzywilejowanych środowisk dostęp do renomowanych placówek. W praktyce jednak doprowadziło do odwrotnego skutku, szczególnie w północno-zachodniej części Brukseli, gdzie i tak panowało duże napięcie wokół zapisów. Zatwierdzony w środę dekret definitywnie znosi to kryterium, które – zamiast zmniejszać nierówności – często je nasilało.
Złagodzenie zasad dla szkół o niepełnym składzie
Nowelizacja przewiduje też zmiany dotyczące szkół z niepełnym naborem. Mają one teraz łatwiejszą drogę do odzyskania tego statusu i szybszego potwierdzania zapisów. Dzięki temu placówki z mniejszą liczbą uczniów będą mogły sprawniej prowadzić rekrutację i szybciej zapewniać miejsca rodzinom.
Dekret wprowadza również sankcje za oszustwa przy zapisach, zwłaszcza za podawanie fałszywego adresu zamieszkania. Ma to być odpowiedź na praktyki niektórych rodzin, które, by zwiększyć szanse dziecka, posługiwały się nieprawdziwymi danymi, podważając sens systemu opartego na sprawiedliwym podziale miejsc.
Wejście w życie i skala oddziaływania
Nowe przepisy będą obowiązywać już w trakcie najbliższej procedury zapisowej w lutym 2026 r. Zmiany obejmą około 50 tysięcy uczniów kończących obecnie szóstą klasę szkoły podstawowej i przygotowujących się do rozpoczęcia nauki w szkołach średnich.
Reforma jest próbą pogodzenia zasady równego dostępu do edukacji z praktycznymi wyzwaniami związanymi z rozmieszczeniem uczniów. Koalicja rządowa argumentuje, że uproszczenie systemu i usunięcie ósmego kryterium usprawni proces zapisów. Opozycja z kolei obawia się, że krok ten pogłębi nierówności w dostępie do najlepszych placówek.
Kwestia równości w edukacji pozostaje jednym z kluczowych wyzwań w Federacji Walonia-Bruksela, szczególnie w regionie stołecznym, gdzie presja związana z zapisami do szkół średnich jest największa. Choć indeks kompozytowy był wielokrotnie modyfikowany, nadal budzi kontrowersje i wymaga dostosowań do zmieniającej się rzeczywistości społecznej.
Nowe regulacje będą uważnie obserwowane w kolejnych latach. Eksperci podkreślają, że skuteczna reforma nie może ograniczać się do zmian legislacyjnych – konieczne są także działania na rzecz podniesienia jakości edukacji we wszystkich szkołach, niezależnie od ich lokalizacji czy profilu społecznego uczniów.
