Płatności kartą stały się standardem, jednak gotówka wciąż ma się dobrze. W czasach niepewności geopolitycznej przechowywanie banknotów i monet w domu uznaje się wręcz za rozsądne zabezpieczenie – do czego zachęcały już różne rządy. Warto więc wiedzieć, co dokładnie można zapłacić gotówką i kiedy sprzedawca może odmówić jej przyjęcia.
Badanie European Payments Initiative – organizacji odpowiedzialnej za aplikację Wero (następczynię Payconiq) – pokazuje, że mieszkańcy Belgii nadal chętnie korzystają z gotówki: 12% płaci nią codziennie, 34% raz w tygodniu, a 31% co najmniej raz w miesiącu. Mimo dominacji płatności cyfrowych banknoty i monety pozostają ważnym środkiem rozliczeń.
Znikanie bankomatów wywołało obawy, dlatego duże banki powołały spółkę Batopin, odpowiedzialną za rozwój neutralnej sieci bankomatów. Również instytucje unijne przypominają o znaczeniu gotówki – komisarz europejska Hadja Lahbib (MR) podkreśliła, że w sytuacjach kryzysowych karty mogą okazać się bezużyteczne, a obywatele powinni przechowywać w domu pewną kwotę gotówki.
Co można opłacić gotówką?
Co do zasady, płatności gotówkowe są dopuszczalne, ale z ograniczeniami. Limit wynosi 3 000 euro na jedną transakcję. Jeśli kwota zakupu przekracza ten próg, resztę należy uregulować inną metodą. Nie można omijać limitu, dzieląc płatność na kilka części po 3 000 euro.
Ograniczenie dotyczy niemal wszystkich płatności – zakupów w sklepach, usług, umów sprzedaży, najmu, odszkodowań czy darowizn. Wyjątkiem są transakcje między osobami prywatnymi oraz operacje bankowe, gdzie limit nie obowiązuje. Jednak zakup nieruchomości – działki, domu czy mieszkania – musi być opłacony przelewem lub czekiem, nigdy gotówką. Dodatkowo banki kontrolują dane nadawcy i odbiorcy przelewów, co wzmacnia nadzór nad przepływami finansowymi.
Czy sklepy mogą odmówić przyjęcia gotówki?
Tak, w kilku sytuacjach. Sprzedawca nie musi przyjąć banknotu o nominale rażąco nieproporcjonalnym do kwoty zakupu. Przykład: piekarnia nie jest zobowiązana do przyjęcia banknotu 200 czy 500 euro za bochenek chleba.
Odmowa jest także możliwa, gdy sklep wcześniej jasno poinformował o czasowym zawieszeniu przyjmowania gotówki z powodów bezpieczeństwa – np. po włamaniach w okolicy. Informacja musi być widocznie zakomunikowana klientom.
Sprzedawca ma prawo odmówić przyjęcia banknotów podejrzanych o fałszerstwo lub silnie uszkodzonych. Te ostatnie można jednak wymienić w Narodowym Banku Belgii, jeśli zachowało się ponad połowę banknotu, a uszkodzenie było nieumyślne. Bank ocenia autentyczność i w razie potwierdzenia wydaje nowe banknoty bez dodatkowych kosztów.
System regulacji w Belgii stara się pogodzić prawo obywateli do korzystania z gotówki z koniecznością walki z nadużyciami finansowymi. Gotówka pozostaje ważnym elementem obiegu gospodarczego, a także formą zabezpieczenia na wypadek awarii systemów elektronicznych lub sytuacji kryzysowych.
