Belgia zobowiązała się do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. Wraz ze zbliżaniem się tego terminu rosną pytania o przyszły kształt systemu energetycznego. Szczególnie ważną kwestią pozostaje sposób produkcji energii elektrycznej, której zużycie w ciągu najbliższych 25 lat może się podwoić.
Federalne Biuro Planowania opublikowało w poniedziałek analizę przedstawiającą trzy możliwe scenariusze zaopatrzenia w energię elektryczną do 2050 r. Badanie ma wskazać drogi prowadzące do neutralności klimatycznej w kontekście odchodzenia Unii Europejskiej od paliw kopalnych.
Pierwszy scenariusz: rezygnacja z atomu przy obecnym tempie rozwoju wiatraków morskich
Wariant ten zakłada zamknięcie wszystkich elektrowni jądrowych do 2035 r. oraz utrzymanie obecnych planów rozwoju energetyki wiatrowej na morzu. Oznaczałby on jednak duże wyzwania finansowe i konieczność importu około 40 proc. zużywanej energii elektrycznej.
Drugi scenariusz: maksymalny rozwój energetyki wiatrowej morskiej
Druga propozycja również przewiduje rezygnację z atomu, ale stawia na maksymalne wykorzystanie potencjału farm wiatrowych na morzu. Podobnie jak w pierwszym przypadku, koszty byłyby wysokie, a import energii pozostałby istotnym elementem systemu.
Trzeci scenariusz: połączenie energii nuklearnej i morskiej energii wiatrowej
Najbardziej korzystny ekonomicznie wariant łączy maksymalny rozwój morskich farm wiatrowych z utrzymaniem energetyki jądrowej. Scenariusz ten zmniejsza koszty, ale budzi pytania o zależności surowcowe – wybór atomu oznacza konieczność importu uranu i zwiększenie uzależnienia od dostawców zagranicznych.
Kluczowa rola energii słonecznej i wiatrowej lądowej
Federalne Biuro Planowania podkreśla, że każdy z trzech wariantów wymaga także znaczących inwestycji w panele słoneczne i wiatraki lądowe. Francesco Contino, profesor Politechniki Uniwersytetu w Louvain, wskazuje na centralną rolę energetyki wiatrowej lądowej, mimo długich i skomplikowanych procedur administracyjnych. „Energia słoneczna również musi być rozwijana, wraz z inwestycjami w technologie przechowywania” – zaznacza.
Wielowymiarowe wyzwania strategiczne
Baudouin Regout, komisarz Federalnego Biura Planowania, zwraca uwagę, że wybór ścieżki nie może opierać się wyłącznie na rachunku ekonomicznym. „Trzeba brać pod uwagę także zależności strategiczne. Władze publiczne powinny już dziś rozważyć decyzje, które podejmą w przyszłości” – podkreśla.
Krytyka ograniczonego podejścia sektorowego
Profesor Contino krytykuje zawężenie analizy do sektora elektroenergetycznego. Jego zdaniem neutralność klimatyczna wymaga spojrzenia na cały system energetyczny: sposób wytwarzania ciepła przemysłowego i ogrzewania domów, rozwój transportu elektrycznego i nowych form mobilności. Wszystkie te obszary muszą zostać „odfosylizowane”.
Pierwszeństwo dla ograniczenia zużycia
Ekspert akcentuje, że priorytetem powinno być ograniczanie zużycia energii: „To pierwsza rzecz, którą należy przewidzieć jak najwcześniej”. Zaznacza też, że wyzwania klimatyczne mają wymiar społeczny, wykraczający poza aspekty techniczne. „Musimy wspólnie zdecydować, co jest konieczne, a co dodatkowe” – mówi Contino.
Perspektywa globalna a lokalne działania
Zdaniem Contino należy przejść od koncepcji neutralności do myślenia w kategoriach śladu węglowego, który uwzględnia emisje poza granicami kraju oraz wpływ Belgii na możliwości dekarbonizacji innych państw. „Jeśli mobilizujemy zasoby niedostępne dla krajów Globalnego Południa, utrudniamy im przeprowadzenie własnych transformacji energetycznych” – wyjaśnia.
Profesor podkreśla, że neutralność klimatyczna Belgii nie jest celem samym w sobie. Najważniejsze jest utrzymanie wzrostu globalnej temperatury jak najbliżej 1,5 stopnia powyżej poziomu sprzed rewolucji przemysłowej, zgodnie z Porozumieniem Paryskim. „Liczy się zbiorowy wysiłek” – konkluduje Contino, przypominając o globalnym wymiarze wyzwań klimatycznych i potrzebie międzynarodowej współpracy.
