Minister edukacji Flandrii Zuhal Demir stoi przed koniecznością realizacji oszczędności budżetowych w wysokości 80 milionów euro. Planowane cięcia obejmą kluczowe obszary wsparcia edukacyjnego, w tym system stypendiów studenckich oraz finansowanie szkolnictwa wyższego dla studentów spoza Unii Europejskiej.
Restrykcyjne zmiany w systemie stypendiów studenckich
Największa część oszczędności – 33 miliony euro – pochodzić będzie z redukcji wydatków na stypendia. Wprowadzone zostaną istotne ograniczenia, które dotkną różne grupy studentów.
Najważniejszą zmianą będzie wprowadzenie górnej granicy wiekowej – studenci powyżej 30. roku życia stracą prawo do ubiegania się o stypendia. Uderzy to w osoby podejmujące studia w trybie zaocznym lub decydujące się na zmianę ścieżki zawodowej w późniejszym wieku. Dodatkowo, warunkiem uzyskania stypendium stanie się zdobycie minimum 50 punktów ECTS, co utrudni dostęp do wsparcia studentom kształcącym się w niepełnym wymiarze godzin. Zmiany te mają skoncentrować pomoc na osobach studiujących w pełnym zakresie.
Rozszerzenie kryteriów oceny sytuacji finansowej
System przyznawania stypendiów zostanie powiązany z „rozszerzonym pojęciem dochodu”. Pod uwagę brane będą nie tylko wynagrodzenia z pracy, ale również dochody kapitałowe i inne źródła finansowania. Rozwiązanie to ma zapobiec sytuacjom, w których osoby formalnie wykazujące niskie dochody dysponują znacznymi zasobami finansowymi, i ukierunkować wsparcie na tych, którzy rzeczywiście go potrzebują.
Ograniczenia dla studentów spoza Unii Europejskiej
Kolejne 30 milionów euro oszczędności zostanie wygenerowane poprzez redukcję dotacji dla uczelni związanych z kształceniem studentów spoza UE. Instytucje szkolnictwa wyższego utracą część finansowania publicznego, zyskując jednak możliwość podwyższania opłat dla tej grupy studentów. Decyzja o wysokości czesnego pozostanie w gestii poszczególnych uczelni, co może prowadzić do zróżnicowanych strategii i wpłynąć na atrakcyjność Flandrii jako kierunku studiów dla kandydatów z krajów trzecich.
Redukcja wsparcia dla brukselskich uczelni
Dodatkowe 10 milionów euro oszczędności zostanie osiągnięte poprzez ograniczenie specjalnych dotacji dla brukselskich instytucji flamandzkojęzycznych, takich jak Hogeschool Odisee czy Erasmushogeschool Brussel. Środki te miały pierwotnie wzmacniać pozycję flamandzkiego szkolnictwa wyższego w stolicy. Wycofanie finansowania może osłabić konkurencyjność flamandzkich uczelni w wielojęzycznym środowisku Brukseli, szczególnie wobec instytucji francuskojęzycznych.
Cięcia w finansowaniu współpracy międzynarodowej
Pozostałe 7 milionów euro oszczędności ma pochodzić z redukcji finansowania instytucji międzynarodowych. Szczegóły nie zostały jeszcze ujawnione, jednak ograniczenia mogą objąć programy wymiany studenckiej, projekty badawcze oraz inicjatywy wspierające internacjonalizację szkolnictwa wyższego.
Społeczne i gospodarcze konsekwencje
Planowane cięcia w edukacji wpisują się w szerszy kontekst presji budżetowej i konieczności wyboru priorytetów finansowych. Jednocześnie ograniczenie dostępu do stypendiów może pogłębić nierówności społeczne w dostępie do edukacji wyższej, zwłaszcza dla studentów z rodzin o niskich dochodach i osób podejmujących studia w późniejszym wieku. Restrykcyjne kryteria mogą jednak poprawić ukierunkowanie wsparcia.
Adaptacja systemu edukacyjnego
Uczelnie będą musiały dostosować strategie finansowe i rekrutacyjne do nowych warunków. Możliwość zwiększenia opłat dla studentów spoza UE częściowo zrekompensuje utracone dotacje, jednak wymaga zrównoważonego podejścia, aby nie obniżyć konkurencyjności na rynku międzynarodowym.
Długoterminowe skutki reformy dla jakości i dostępności szkolnictwa wyższego we Flandrii zależeć będą od zdolności instytucji do pozyskiwania alternatywnych źródeł finansowania i efektywnego zarządzania zasobami przy jednoczesnym utrzymaniu wysokich standardów akademickich.
