Porozumienie zawarte między państwem belgijskim a koncernami Engie oraz Electrabel w sprawie przedłużenia eksploatacji elektrowni jądrowych zawiera mechanizm gwarancyjny, który w przypadku przedłużonej niedostępności reaktorów Doel 4 i Tihange 3 może wymagać od budżetu państwa wypłaty nawet dwóch miliardów euro. Szczegóły tego rozwiązania finansowego ujawnił piątkowy numer dziennika „L’Echo”, powołując się na pełną treść decyzji Komisji Europejskiej, która 21 lutego zatwierdziła przedmiotowe porozumienie.
Mechanizm ochrony finansowej i warunki aktywacji
Kluczowym elementem umowy jest instrument określany jako MOCP (Minimum Opex and Capital Payment), który zostanie uruchomiony w sytuacji, gdy reaktory będą niedostępne przez „znaczący okres”. Ten mechanizm ma na celu zagwarantowanie stabilności finansowej spółki Be-Nuc, będącej wspólnym przedsięwzięciem państwa belgijskiego i Electrabel, które posiada 89,91 procent udziałów w obu przedłużonych reaktorach.
Dokumentacja Komisji Europejskiej precyzuje warunki aktywacji tego systemu gwarancyjnego. Gdyby oba reaktory pozostawały niedostępne przez pełny rok kalendarzowy począwszy od 2029 roku, czyli po zakończeniu inwestycji niezbędnych do przedłużenia ich eksploatacji, mechanizm MOCP zostałby automatycznie uruchomiony. W takim scenariuszu państwo belgijskie musiałoby wypłacać roczne kompensacje w wysokości od 700 milionów do 1,3 miliarda euro.
Ograniczenia budżetowe i scenariusze ryzyka
Rząd Alexandra De Croo wprowadził jednak istotne zabezpieczenie budżetowe, ustalając górny limit zobowiązań państwa na poziomie dwóch miliardów euro w ramach tej gwarancji. Po osiągnięciu tego pułapu Belgia będzie mogła odstąpić od realizacji przedłużenia eksploatacji reaktorów. To ograniczenie ma fundamentalne znaczenie dla zarządzania ryzykiem fiskalnym, ponieważ bez tego zabezpieczenia, w najgorszym możliwym scenariuszu obejmującym nieprzewidziane zdarzenia uniemożliwiające produkcję energii elektrycznej przez całą dekadę przedłużonej eksploatacji, łączne koszty mogłyby osiągnąć poziom od siedmiu do ośmiu miliardów euro.
Implikacje strategiczne dla polityki energetycznej
To rozwiązanie finansowe odzwierciedla skomplikowaną naturę przedłużenia eksploatacji starzejącej się infrastruktury jądrowej w kontekście transformacji energetycznej. Mechanizm gwarancyjny stanowi próbę zrównoważenia potrzeb bezpieczeństwa energetycznego z odpowiedzialnym zarządzaniem ryzykiem finansowym państwa. Jednocześnie struktura porozumienia uwzględnia niepewności związane z eksploatacją reaktorów, które pierwotnie miały zostać wycofane z użytku zgodnie z pierwotnym harmonogramem wygaszania energetyki jądrowej w Belgii.
Ujawnienie szczegółów finansowych tej umowy rzuca nowe światło na rzeczywiste koszty strategii energetycznej przyjętej przez poprzedni rząd, pokazując, że decyzja o przedłużeniu eksploatacji elektrowni jądrowych niesie ze sobą znaczące zobowiązania budżetowe wykraczające poza bezpośrednie inwestycje w modernizację infrastruktury.
