Nowa współpraca z wojskiem ma ograniczyć wykorzystanie małych samolotów przez przestępców
Belgijskie służby celne nawiązały strategiczne partnerstwo z Ministerstwem Obrony w celu zwiększenia kontroli nad prywatnymi statkami powietrznymi, które coraz częściej wykorzystywane są do przemytu narkotyków i innych nielegalnych towarów.
Skala wyzwania operacyjnego
Kristian Vanderwaeren, dyrektor generalny ceł i akcyzy, potwierdza występowanie efektu naczyń połączonych w strategii przestępców: wraz ze wzrostem presji kontrolnej w porcie w Antwerpii, handlarze narkotyków przenoszą działalność na transport lotniczy. Problem nabiera szczególnej skali w kontekście statystyk międzynarodowych.
Jak wskazuje federalny minister finansów Jan Jambon (N-VA), przykład kartelu Sinaloa z Meksyku, jednego z najbardziej aktywnych w Ameryce Południowej, ilustruje skalę zasobów przestępców. W latach 2006-2015 kartel stracił na rzecz służb 586 samolotów i 13 helikopterów – trzykrotnie więcej maszyn niż posiadała narodowa linia lotnicza Aeromexico.
Analiza ruchu lotniczego
Kontrole celne na sześciu głównych lotniskach belgijskich (Antwerpia, Bruksela, Charleroi, Kortrijk, Liège, Ostenda) prowadzone są regularnie, choć nie zawsze w sposób widoczny. Koncentrują się głównie na samolotach z destynacji potencjalnie podejrzanych:
- Ameryka Południowa (narkotyki)
- Afryka (mięso dzikiej zwierzyny)
Luki w systemie kontroli
Służby celne przyznają istnienie znaczących braków w kontroli lotów „prywatnych”. Belgia zarejestrowała w 2024 roku 27 351 takich lotów, w tym:
- 50% lotów biznesowych
- 33% lotów komercyjnych
- Pozostałe: loty wojskowe i medyczne
Dodatkowo funkcjonuje 150 mniejszych lotnisk rozsianych po terytorium kraju. Średnio przeprowadzana jest tylko jedna kontrola dziennie tego typu lotów.
Preferencje operacyjne lotów prywatnych
Loty prywatne korzystają z udogodnień niedostępnych dla tradycyjnych lotów komercyjnych:
- Możliwość łatwej zmiany planów lotu
- Zdolność do „znikania” z radarów poprzez wyłączenie transpondera
- Możliwość dyskretnego lądowania
Rozwiązanie technologiczne
Administracja celna zawarła porozumienie z Ministerstwem Obrony, które dysponuje możliwością śledzenia każdego samolotu za pomocą radaru, nawet przy wyłączonym transponderze. Umowa przewiduje stałą obecność funkcjonariusza celnego w centrum kontroli Narodowego Centrum Bezpieczeństwa Przestrzeni Powietrznej (NASC) w Beauvechain.
Ograniczenia systemowe
Skuteczność nowej współpracy, wpisującej się w szerszy międzynarodowy projekt celny, pozostaje uzależniona od informacji zbieranych przez policję i służby celne. Podobnie jak w przypadku innych form przemytu, działania opierają się na analizie wywiadowczej i koordynacji między różnymi agencjami.
Perspektywy rozwoju
Inicjatywa stanowi element kompleksowej strategii zwalczania międzynarodowego handlu narkotykami, uwzględniającej adaptacyjność przestępców do zmieniających się warunków kontroli. Współpraca cywilno-wojskowa może stanowić model dla innych krajów europejskich borykających się z podobnymi wyzwaniami.
