Opublikowany w poniedziałek raport senackiej komisji śledczej wskazuje, że skandal związany z nielegalnym uzdatnianiem wód mineralnych we Francji, dotyczący m.in. giganta spożywczego Nestlé Waters, był przedmiotem „celowego zatajania informacji przez państwo” wynikającego z „przemyślanej strategii”.
Systemowe ukrywanie nieprawidłowości
Afera dotycząca nielegalnych metod uzdatniania niektórych wód mineralnych, ostatecznie ujawniona przez prasę na początku 2024 roku, była przedmiotem zaplanowanych działań mających na celu ukrycie problemu. „Oprócz braku przejrzystości ze strony Nestlé Waters, należy podkreślić brak transparentności ze strony państwa, zarówno wobec władz lokalnych i europejskich, jak i wobec Francuzów” – podkreśla raport opublikowany po sześciu miesiącach prac i ponad 70 przesłuchaniach.
Chronologia wydarzeń
Nestlé Waters, którego kierownictwo twierdzi, że odkryło pod koniec 2020 roku stosowanie zakazanych metod uzdatniania w swoich zakładach Perrier, Hépar i Contrex, zwróciło się w tej sprawie do rządu w połowie 2021 roku, a następnie do Pałacu Elizejskiego.
Osiemnaście miesięcy później władze zatwierdziły plan transformacji zakładów, zastępując zakazane metody uzdatniania mikrofiltracją, która również budziła kontrowersje, ponieważ mogła pozbawiać wodę mineralną jej charakterystycznych właściwości.
Brak konsekwencji prawnych
„Pomimo oszustwa wobec konsumentów, jakim jest dezynfekcja wody, władze nie podjęły kroków prawnych w następstwie tych ujawnień” z 2021 roku – podkreśla raport. Senatorowie ubolewają nad „odwróceniem relacji między państwem a przemysłowcami w zakresie ustanawiania norm”.
Raport krytycznie ocenia „porażkę współpracy międzyresortowej”, „pracę w silosach” oraz marginalizację ministerstw odpowiedzialnych za ochronę konsumentów i transformację ekologiczną.
Zaangażowanie najwyższych szczebli władzy
„Ostatecznie, decyzja o dopuszczeniu mikrofiltracji poniżej progu 0,8 mikrona zapadła na najwyższym szczeblu państwowym” w wyniku „konsultacji międzyresortowych”, „zgodnie z decyzjami podjętymi przez gabinet premier Elisabeth Borne, choć wydaje się, że sama premier nie była o tym poinformowana” – zauważa raport.
Komisja, opierając się na zgromadzonych dokumentach, stwierdza również, że „prezydent Republiki, daleki od bycia niedostępną twierdzą wobec lobbingu Nestlé, uważnie śledził sprawę” i „wiedział, przynajmniej od 2022 roku, że Nestlé oszukiwało od lat”.
Konsekwencje i rekomendacje
Wśród konsekwencji tych działań producent mógł nadal wprowadzać do obrotu swoją wodę pod dochodową nazwą naturalnej wody mineralnej. Jednocześnie, jak zauważa raport, do dziś nie przeprowadzono „wyczerpujących kontroli braku zakazanych metod uzdatniania we wszystkich zakładach produkcji wody butelkowanej”.
Komisja przedstawiła 28 rekomendacji, w tym monitoring jakościowy warstw wodonośnych, „skuteczną kontrolę poziomu poboru wody przez producentów wód mineralnych” oraz lepsze etykietowanie produktów dla konsumentów.
Raport podkreśla systemowy charakter nieprawidłowości, wskazując na bliskie powiązania między wielkim przemysłem a najwyższymi szczeblami władzy wykonawczej.
