Flamandzka partia ekologiczna Groen, znajdująca się w opozycji, wyraża zaniepokojenie możliwą niekontrolowaną eskalacją wydatków na obronność. Według przedstawicieli partii, minister obrony Theo Francken otrzymał niemal nieograniczone uprawnienia do dysponowania kwotą 3,7 miliarda euro na wydatki wojskowe.
Kontekst finansowy
Koalicja rządowa „Arizona” w ramach tak zwanego Porozumienia Wielkanocnego zdecydowała o zwiększeniu budżetu obronnego już od 2025 roku, aby osiągnąć wymagany przez NATO poziom 2% PKB przeznaczanego na obronność. Decyzja ta oznacza dodatkowe 3,7 miliarda euro wydatków jeszcze w bieżącym roku fiskalnym. Dokładne przeznaczenie tych środków nie zostało dotychczas określone.
Procedury budżetowe wzbudzają kontrowersje
Dokumenty budżetowe wskazują, że wspomniana kwota została ujęta w „tymczasowym kredycie obronnym”. Według deputowanego partii Groen, Stafa Aertsa, oznacza to, że decyzje o przeznaczeniu tych środków będą wymagały jedynie zgody ministra obrony Theo Franckena oraz ministra budżetu Vincenta Van Peteghema, z pominięciem parlamentu. Aerts określił to jako „niebezpieczny precedens”.
Stanowisko rządu
Wicepremier z partii Vooruit, Frank Vandenbroucke, zakwestionował tę interpretację podczas niedzielnego programu „De Zevende Dag” nadawanego przez VRT. Podkreślił, że nie ma mowy o nieograniczonych uprawnieniach dla ministra Franckena. Zapewnił, że odbędzie się debata parlamentarna dotycząca strategicznych kierunków wydatków, a decyzje finansowe będą podejmowane przez cały rząd.
„W ramach rządu będą zastosowane wszystkie mechanizmy kontrolne wobec ministra Franckena,” zapewnił Vandenbroucke.
Głosy koalicji rządzącej
Przewodnicząca frakcji parlamentarnej CD&V, Nawal Farih, również wypowiedziała się w programie „De Zevende Dag”, potwierdzając konieczność osiągnięcia porozumienia w ramach rządu odnośnie przeznaczenia dodatkowych kwot. „Żadna lista wydatków przygotowana przez pojedynczego ministra nie jest do przyjęcia lub odrzucenia w całości. Mowa tu o pieniądzach podatników,” zaznaczyła.
Szef frakcji N-VA, Axel Ronse, podkreślił natomiast, że parlament zawsze może kierować zapytania do ministra i całego rządu, zachowując funkcję kontrolną.
Kontekst strategiczny
Zwiększenie budżetu obronnego Belgii wpisuje się w szerszą strategię NATO, wymagającą od państw członkowskich przeznaczania co najmniej 2% PKB na wydatki obronne. Decyzja ta nabiera szczególnego znaczenia w aktualnej sytuacji geopolitycznej, charakteryzującej się zwiększonymi napięciami w Europie i potrzebą wzmocnienia potencjału obronnego Sojuszu.
