Reforma budżetu zdrowotnego wprowadzana przez rząd pod nazwą Arizona budzi poważne wątpliwości ekspertów. Socjalistyczna kasa chorych Solidaris ostrzega, że pod płaszczem zapowiadanych inwestycji kryje się zamaskowany plan oszczędnościowy mogący przynieść niemal miliard euro cięć do 2029 roku.
Kontrowersyjne Porozumienie Wielkanocne
Zaprezentowane 11 kwietnia Porozumienie Wielkanocne dotyczące budżetu państwa nie przewiduje faktycznych inwestycji w sektor ochrony zdrowia – twierdzi Solidaris. To istotna kwestia w kontekście ubiegłorocznego strukturalnego przekroczenia budżetu zdrowotnego o 361 milionów euro (z całościowego budżetu wynoszącego około 40 miliardów). Choć część deficytu (144 miliony euro) została jednorazowo skompensowana poprzez niewykorzystane środki i niezaangażowane kredyty, istnieje pilna potrzeba wdrożenia strukturalnych oszczędności, aby zapobiec dalszemu pogłębianiu się deficytu.
W odpowiedzi na tę sytuację minister zdrowia Frank Vandenbroucke (Vooruit) przedstawił w poniedziałek Radzie Generalnej INAMI propozycję podziału oszczędności między poszczególne sektory. Plan ten ma wejść w życie z początkiem 2026 roku. Wysiłek budżetowy na kolejne lata pozostanie jednak znaczący, szczególnie wobec rosnących wydatków na opiekę zdrowotną związanych ze starzeniem się społeczeństwa, indeksacją oraz wzrostem występowania chorób przewlekłych.
Niedostateczny wzrost wobec realnych potrzeb
„Norma wzrostu jest w całości uwzględniona w naszej ustawie programowej, wraz ze zwiększeniem środków wynegocjowanym przez Les Engagés, co zostało zagwarantowane na całą kadencję” – chwalił się w weekend w wiadomościach RTBF wicepremier i minister spraw zagranicznych Maxime Prévot. Rząd deklaruje globalną kwotę czterech miliardów euro, odpowiadającą zwiększeniu puli na ochronę zdrowia wynikającemu z przyjętej normy wzrostu.
Analiza Solidaris wskazuje jednak, że deklarowana kwota nie pokryje naturalnego wzrostu wydatków na zdrowie, związanego przede wszystkim z demograficznymi wyzwaniami starzejącego się społeczeństwa.
Zaplanowana ścieżka budżetowa dla opieki zdrowotnej zawarta w projekcie ustawy programowej Arizona zakłada normę wzrostu budżetu (z wyłączeniem inflacji) o 2% w latach 2026-2027, 2,6% w 2028 roku oraz 3% w 2029 roku. Oznacza to średni wzrost o 2,4% w czasie kadencji – co odpowiada czterem miliardom euro prezentowanym jako nowe inwestycje.
Rozdźwięk między obietnicami a rzeczywistością
Projektowany wzrost pozostaje jednak znacząco poniżej średniej wartości rekomendowanej przez Biuro Planowania, które zaleca poziom 2,9% między 2026 a 2029 rokiem dla pokrycia naturalnej ewolucji wydatków wynikającej ze zmiany kosztów opieki i struktury demograficznej. Co więcej, jak podkreśla Solidaris, biorąc pod uwagę normę wzrostu wyliczoną przez Biuro Planowania, niezbędny byłby „wzrost o pięć miliardów euro wyłącznie po to, aby utrzymać obecne funkcjonowanie systemu opieki zdrowotnej, bez żadnych nowych inwestycji ani cięć budżetowych”.
Konsekwencje są jednoznaczne – aby zrealizować ścieżkę budżetową ustaloną w ustawie programowej, reforma Arizona będzie wymagała niemal miliarda euro oszczędności w czasie następnej kadencji, o ile system nie zostanie poddany głębokiej transformacji.
Manipulacja komunikacyjna czy błąd kalkulacyjny?
Solidaris interpretuje sytuację jako celową operację komunikacyjną, która wprowadza opinię publiczną w błąd. Kasa chorych przypomina, że żadna nowa inicjatywa w sektorze zdrowia nie będzie mogła otrzymać finansowania aż do 2028 roku.
„Ogłaszanie inwestycji to albo błąd w obliczeniach ze strony rządu, albo celowe działanie mające na celu ukrycie planowanych cięć w ochronie zdrowia” – alarmuje socjalistyczna kasa chorych za pośrednictwem swojego sekretarza generalnego Jean-Pascala Labille’a.
Labille apeluje o rzeczywiste reinwestycje w chroniczne niedofinansowane obszary, takie jak pielęgniarstwo, zdrowie psychiczne, opieka stomatologiczna czy refundacja okularów. Postuluje również ograniczenie zysków w sektorze farmaceutycznym dla zagwarantowania powszechnego dostępu do opieki i stabilności systemu.
Na poniedziałkowym posiedzeniu Rady Generalnej INAMI, zrzeszającej organizacje związkowe, kasy chorych, przedstawicieli pracodawców oraz rządu, Solidaris wyraził swoje zastrzeżenia, deklarując wstrzymanie się od głosu w przypadku głosowania nad propozycją.
Wyzwania dostępności opieki zdrowotnej
„System opieki zdrowotnej powinien finansować więcej zdrowia, nie obciążając przy tym pacjenta” – podsumowuje Elise Derroitte, wiceprzewodnicząca Chrześcijańskich Kas Chorych. Ocenia, że niektóre zaproponowane środki, jak zmniejszenie wolumenów w aptekach, były niezbędne.
„Konieczne jest jednak zachowanie czujności, aby opieka zdrowotna pozostała dostępna dla jak najszerszej grupy mieszkańców. Założenie, że to pacjent pokryje dodatkowe koszty, jest całkowicie iluzoryczne w kontekście wymaganych oszczędności sięgających kilkuset milionów euro” – podkreśla wiceprzewodnicząca MC.
