Bankier z Gandawy, Jeroen Piqueur, stanie przed sądem w jednej z najbardziej kontrowersyjnych afer finansowych ostatnich lat. Jest oskarżony o oszustwa, fałszowanie dokumentów i pranie brudnych pieniędzy. Proces rozpoczął się w czwartek przed sądem karnym w Gandawie, jednak ze względu na kwestie proceduralne został przełożony na marzec.
Skandal finansowy na ogromną skalę
Jeroen Piqueur przez lata budował wizerunek człowieka sukcesu, umiejętnie przekonując inwestorów do lokowania oszczędności w jego instytucjach finansowych. Bywał na ekskluzywnych przyjęciach, na które zapraszał także polityków, a osoby krytykujące jego metody mogły spodziewać się ostrej reakcji prawnej.
Jego nazwisko pojawiło się już w latach 80. XX wieku w związku z aferą Parisis, gdy w 1986 roku upadło biuro inwestycyjne, powodując stratę 70 milionów euro należących do flamandzkich oszczędzających. Parisis inwestowało w nieruchomości w Teksasie za pośrednictwem spółki BGDI, w której Piqueur pracował. Następnie współtworzył firmę Ascona, kontynuującą inwestycje w amerykańskie nieruchomości.
Ascona zbankrutowała w 1992 roku, a jej działalność budziła poważne wątpliwości. Wykorzystywano tam skomplikowane struktury finansowe, wysokie prowizje oraz ukryte przepływy środków, których beneficjentami były niejasne podmioty. Ostatecznie jednak Piqueur uniknął odpowiedzialności, ponieważ sprawa uległa przedawnieniu.
Od Optima Financial Planners do upadku Optima Bank
Jeszcze przed bankructwem Ascony Piqueur odszedł z firmy i w 1994 roku założył Optima Financial Planners, instytucję doradztwa finansowego. W 2011 roku, po przejęciu Ethias Bank, powstał Optima Bank, który pięć lat później – w czerwcu 2016 roku – ogłosił upadłość.
Działalność banku budziła podejrzenia już wcześniej. W 2012 roku specjalna jednostka podatkowa przeprowadziła nalot na siedzibę Optima w Gandawie, podejrzewając, że instytucja uczestniczyła w procederze prania brudnych pieniędzy poprzez inwestowanie w luksemburskie polisy na życie.
Mechanizm oszustwa
Optima Bank stosował unikalny model działania. Klientom oferowano doradztwo finansowe, a następnie zachęcano ich do inwestycji w określone aktywa – głównie nieruchomości oraz polisy ubezpieczeniowe typu 23.
Firma pobierała wysokie opłaty za zarządzanie aktywami, a nieruchomości sprzedawano powyżej ich wartości rynkowej, bazując na agresywnym marketingu i optymistycznych prognozach dotyczących dochodów z wynajmu. Jednocześnie Piqueur osobiście czerpał korzyści z każdej transakcji, generując dla siebie ogromne prowizje.
Największe kontrowersje budziły inwestycje w polisy ubezpieczeniowe sprzedawane we współpracy z luksemburską firmą Lombard. Optima otrzymywała prowizję w wysokości 8 procent wartości wpłaconego kapitału, co było ukrywane przed inwestorami.
Przepych i ekstrawagancki styl życia
Zyski pochodzące z ukrytych prowizji i fałszywych umów finansowały wystawny styl życia Piqueura. Posiadał luksusowy jacht wart 18 milionów euro, kolekcję drogich samochodów i regularnie organizował wystawne przyjęcia.
Śledztwo ujawniło również, że środki pochodzące z działalności Optima były wykorzystywane na wydatki w luksusowych klubach nocnych.
Oskarżenia i konsekwencje prawne
Prokuratura ustaliła, że Piqueur zdefraudował 46,96 miliona euro, ukrywając środki za pośrednictwem zagranicznych struktur finansowych, w tym w szwajcarskim Invest Services w Lugano. Jego współpracownicy, Frank Vincent i Jo Viaene, również zostali oskarżeni o oszustwa i pranie brudnych pieniędzy.
W aferę Optima zamieszany jest także były polityk Partii Socjalistycznej Luc Van den Bossche, który miał pomagać w konstruowaniu fikcyjnych kontraktów mających ukryć nielegalne przepływy finansowe.
Prokuratura domaga się zakazu prowadzenia działalności gospodarczej dla dziesięciu osób zamieszanych w skandal Optima.
Piqueur utrzymuje, że za upadek banku odpowiada belgijski organ nadzoru finansowego. W związku z tym złożył pozew cywilny przeciwko Narodowemu Bankowi Belgii, jednak sprawa ta zostanie rozpatrzona dopiero po zakończeniu procesu karnego.
Decyzja sądu w tej sprawie będzie miała kluczowe znaczenie dla belgijskiego sektora finansowego, ponieważ afera Optima pozostaje jednym z największych skandali bankowych ostatnich dekad.
