Od 1 stycznia 2026 r. w Belgii zacznie obowiązywać pakiet reform obejmujących opiekę zdrowotną, refundację leków, ochronę finansową pacjentów oraz politykę powrotu do pracy osób długotrwale niezdolnych do wykonywania obowiązków zawodowych. Celem zmian jest poprawa dostępności świadczeń medycznych, lepsza kontrola kosztów systemu oraz ograniczenie długotrwałej absencji chorobowej.
Zmiany w refundacji leków szpitalnych
Od nowego roku udział ubezpieczenia zdrowotnego w kosztach wybranych leków wydawanych w szpitalach zostanie obniżony z 85 do 78 procent. Oznacza to, że placówki będą musiały pokrywać 22 procent kosztów, zamiast dotychczasowych 15 procent. Zmiana obejmuje leki objęte refundacją referencyjną, dla których dostępne są odpowiedniki generyczne lub biopodobne, a także środki kontrastowe stosowane w diagnostyce. Sam system refundacji referencyjnej pozostaje bez zmian, a udział własny pacjenta zasadniczo się nie zmienia. Rozwiązanie to ma pozwolić instytutowi INAMI na odzyskanie części rabatów udzielanych szpitalom przez sektor farmaceutyczny.
Wyższy minimalny udział własny w aptekach
Od 1 stycznia 2026 r. minimalny udział własny pacjenta przy zakupie leków w aptece wyniesie 1 euro za opakowanie dla osób uprawnionych do podwyższonej refundacji oraz 2 euro dla pozostałych pacjentów. Jeżeli obecny udział własny jest wyższy, pozostaje on bez zmian. Nowe zasady dotyczą wyłącznie leków aptecznych i nie obejmują preparatów szpitalnych. Uzyskane środki mają zostać przeznaczone m.in. na przyspieszenie dostępu do innowacyjnych terapii. Jednocześnie sektor farmaceutyczny nadal będzie obciążony składką od obrotu oraz opłatą od działań marketingowych.
Nowe zasady refundacji leków na żołądek i cholesterol
Od początku 2026 r. zmienią się zasady refundacji inhibitorów pompy protonowej oraz statyn. Celem reformy jest ograniczenie nadmiernego stosowania tych preparatów. Obecnie inhibitory pompy protonowej przyjmuje około 20 procent osób mieszkających w Belgii, często bez istotnych wskazań medycznych. Pełna refundacja IPP będzie przysługiwać jedynie w ściśle określonych przypadkach, takich jak zespół Barretta. W pozostałych sytuacjach refundacja zostanie ograniczona, co oznacza wyższy koszt po stronie pacjenta.
Statyny pozostaną refundowane dla wszystkich pacjentów, którym zostały przepisane, jednak zmieniona zostanie ich kategoria refundacyjna z B na C. Spowoduje to umiarkowany wzrost udziału własnego. Pełna refundacja zostanie utrzymana m.in. dla dzieci z rodzinną hipercholesterolemią, pacjentów z dziedzicznymi zaburzeniami lipidowymi oraz osób po przeszczepie serca.
Szybszy dostęp do innowacyjnych terapii
Od 2026 r. możliwa będzie wcześniejsza refundacja wybranych innowacyjnych leków, nawet przed uzyskaniem pełnej autoryzacji na poziomie europejskim lub krajowym. Odbędzie się to w ramach procedury Early and Equitable Fast Access (EEFA). Koszty terapii będą tymczasowo pokrywane w formie ryczałtu, co umożliwi szybszy dostęp do leczenia, zwłaszcza w sytuacjach, gdy nie istnieje alternatywa terapeutyczna. Przyspieszona refundacja obejmie również leki, które otrzymały już pozytywną rekomendację.
Elektroniczna książeczka szczepień Vaccicard
Od 1 stycznia 2026 r. w Walonii i Brukseli zacznie obowiązywać system Vaccicard, czyli elektroniczna i zabezpieczona książeczka szczepień. Informacje o szczepieniach będą przechowywane w centralnym cyfrowym sejfie. Osoby wykonujące szczepienia zostaną zobowiązane do systematycznego wprowadzania danych za pośrednictwem Vaccicard lub zintegrowanego oprogramowania. Przewidziano dwunastomiesięczny okres przejściowy na integrację istniejących danych oraz włączenie nowych podmiotów, w tym szpitali i opieki domowej.
Rozszerzenie ochrony finansowej pacjentów
Maksymalna kwota do zapłaty (MAF) zostanie rozszerzona na długoterminową hospitalizację psychiatryczną. Dotychczas ochrona ta wygasała po 365 dniach pobytu, co odróżniało ją od zasad obowiązujących przy schorzeniach somatycznych. Koszt tej zmiany oszacowano na 1,6 miliona euro w 2026 r. Dodatkowo od nowego roku wszystkie leki refundowane będą wliczane do MAF. Oznacza to objęcie tym mechanizmem także preparatów z kategorii Cs i Cx, które dotąd były wyłączone.
Zakaz dodatkowych opłat w opiece ambulatoryjnej
Zakaz naliczania dodatkowych opłat honorariów w opiece ambulatoryjnej zostanie rozszerzony na wszystkich pacjentów korzystających z podwyższonej refundacji. Dotyczy to świadczeń udzielanych przez lekarzy i dentystów poza hospitalizacją oraz hospitalizacją jednodniową. Rozwiązanie, wprowadzone częściowo w 2025 r., od 2026 r. obejmie również osoby, których prawo do podwyższonej refundacji zależy od poziomu dochodów. Odwołanie złożone przez stowarzyszenie lekarzy ABSyM zostało oddalone przez sąd apelacyjny.
Elektroniczne zwolnienia lekarskie
Od 1 stycznia 2026 r. lekarze pierwszego kontaktu będą zobowiązani do elektronicznego przesyłania do kas chorych zwolnień lekarskich trwających dłużej niż 14 dni oraz ich przedłużeń za pośrednictwem systemu Mult-eMediatt. Forma papierowa pozostanie dopuszczalna w relacjach z pracodawcą oraz w przypadku krótkotrwałej niezdolności do pracy.
Waloryzacja honorariów lekarskich
Od nowego roku honoraria lekarskie wzrosną w wyniku nowego porozumienia z kasami chorych. Akredytowany lekarz pierwszego kontaktu będzie mógł pobierać 33,73 euro za konsultację oraz 48,57 euro za wizytę domową. Stawki te uwzględniają pełną indeksację na poziomie 2,72 procent. Opłata za globalny rekord medyczny wzrośnie do 38,82 euro.
Zaostrzenie polityki powrotu do pracy
Zostaną wzmocnione mechanizmy reintegracji zawodowej osób długotrwale niezdolnych do pracy. Pracodawcy będą zobowiązani do rozpoczęcia procedury reintegracyjnej w ciągu pierwszych sześciu miesięcy niezdolności, o ile pracownik wykazuje potencjał do powrotu na rynek pracy. Lekarze nie będą mogli wystawiać zwolnień na okres dłuższy niż trzy miesiące w pierwszym roku choroby. Część finansowania kas chorych zostanie powiązana z efektami działań reintegracyjnych. Pracodawcy zapłacą składkę solidarnościową w wysokości 30 procent zasiłku za drugi i trzeci miesiąc choroby.
W przypadku nieprzerwanej niezdolności do pracy trwającej ponad sześć miesięcy możliwe będzie rozwiązanie umowy z powodu siły wyższej o charakterze medycznym. Dotychczas granica ta wynosiła dziewięć miesięcy. W razie nawrotu choroby po powrocie do pracy prawo do pełnego wynagrodzenia gwarantowanego zostanie przywrócone dopiero po ośmiu tygodniach faktycznego zatrudnienia.
Mniej dni bez zwolnienia lekarskiego i inne zmiany
Liczba dni nieobecności w pracy bez obowiązku przedstawienia zaświadczenia lekarskiego zostanie zmniejszona z trzech do dwóch w roku i nie będzie mogła być wykorzystana w kolejnych dniach. Dodatkowo zwolnienia z obowiązku zapinania pasów bezpieczeństwa wydane przed 1 marca 2022 r. stracą ważność z dniem 1 stycznia 2026 r. Konieczne będzie złożenie nowego wniosku wraz z aktualnym zaświadczeniem lekarskim.
