Rada Ministrów zatwierdziła reformę systemu ulg w składkach na ubezpieczenie społeczne dla małych firm zatrudniających pierwszych pracowników. Dotychczasowe preferencje zostaną istotnie ograniczone, choć jednocześnie rozszerzono zakres programu na większą liczbę etatów. Zmiany dotyczą tzw. „Planów Plus”, funkcjonujących od 2016 r., które miały ułatwiać nowym pracodawcom wejście na rynek pracy poprzez obniżenie kosztów zatrudnienia. W 2024 r. z mechanizmu skorzystało niemal 72 000 przedsiębiorstw, głównie z sektorów handlu, budownictwa oraz hotelarstwa. Nowe zasady zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. i będą objęte okresem przejściowym.
Geneza programu i narastająca krytyka
„Plany Plus” zostały wprowadzone w 2016 r. przez rząd premiera Charlesa Michela jako instrument wspierania rozwoju mikroprzedsiębiorstw oraz zachęta do tworzenia pierwszych miejsc pracy. Program przewidywał znaczące obniżenie składek na ubezpieczenie społeczne przy zatrudnianiu do sześciu pierwszych pracowników. Z czasem rozwiązanie to stało się jednak przedmiotem krytyki ze strony belgijskiego Trybunału Obrachunkowego oraz Banku Narodowego. Instytucje te wskazywały, że koszty programu są bardzo wysokie, a jego wpływ na trwałe zwiększenie zatrudnienia pozostaje ograniczony. W 2023 r. wydatki budżetowe związane z ulgami sięgnęły około 500 milionów euro.
Pierwsze ograniczenia wprowadzone wcześniej
Już w 2024 r. podjęto próbę częściowego ograniczenia programu. Ówczesny minister spraw społecznych Frank Vandenbroucke zdecydował o utrzymaniu bezterminowej ulgi wyłącznie dla pierwszego zatrudnionego pracownika. Jednocześnie całkowicie zniesiono wsparcie przy zatrudnianiu pracowników od czwartego do szóstego. Zgodnie z oceną Trybunału Obrachunkowego zmiany te miały umiarkowany wpływ na finanse publiczne, ale pozwoliły ograniczyć część nadużyć związanych z korzystaniem z ulg.
Zakres nowej reformy rządu De Wevera
Obecny rząd premiera Barta De Wevera zdecydował się na dalsze zmniejszenie skali wsparcia, choć w bardziej kompromisowej formie, ze względu na sprzeciw partii MR. Liberałowie konsekwentnie bronią „Planów Plus”, uznając je za jedno z kluczowych osiągnięć rządu Charlesa Michela. Zatwierdzona reforma przewiduje obniżenie kwartalnej ulgi w składkach dla pierwszego pracownika z 3 100 do 2 000 euro, przy zachowaniu jej bezterminowego charakteru. Jednocześnie przywrócono możliwość skorzystania z ulg przy zatrudnianiu czwartego i piątego pracownika, które wcześniej zostały wycofane.
Nowe limity i czas trwania ulg
Dla drugiego, trzeciego, czwartego oraz piątego pracownika wprowadzono jednolity limit ulgi w wysokości 1 000 euro kwartalnie. W przeciwieństwie do wcześniejszych zasad wsparcie to nie będzie już bezterminowe. Pracodawcy będą mogli korzystać z obniżonych składek wyłącznie przez pierwsze trzy lata zatrudnienia danego pracownika. Rząd argumentuje, że takie rozwiązanie pozwoli lepiej ukierunkować pomoc na kluczową fazę rozwoju przedsiębiorstwa, a jednocześnie ograniczyć długofalowe obciążenie finansów publicznych.
