W Belgii ponownie rozgorzała debata na temat ewentualnego rozszerzenia przepisów dotyczących eutanazji. W tym kontekście warto uporządkować informacje dotyczące tzw. antycypowanej deklaracji eutanazji, czyli dokumentu, który pozwala z wyprzedzeniem określić swoją wolę na wypadek utraty świadomości. Obowiązujące prawo precyzyjnie określa zarówno zakres jej zastosowania, jak i sytuacje, których deklaracja nie obejmuje. Temat został szerzej omówiony w podcaście „Les Clés” na platformie RTBF Auvio, gdzie zagadnienie wyjaśnia Virginie Pirard, przewodnicząca Komitetu Doradczego ds. Bioetyki.
Kto może sporządzić deklarację
Antycypowaną deklarację eutanazji może sporządzić każda osoba pełnoletnia. Prawo nie przewiduje takiej możliwości dla osób nieletnich, chyba że uzyskały one emancypację prawną. Dokument mogą wypełnić również osoby niemające miejsca zamieszkania w Belgii, jednak w ich przypadku deklaracja nie zostanie oficjalnie zarejestrowana, jeśli dana osoba nie figuruje w Rejestrze Narodowym i nie posiada aktywnego numeru identyfikacyjnego.
W jakich sytuacjach deklaracja ma zastosowanie
Zakres obowiązywania antycypowanej deklaracji eutanazji jest bardzo wąski. Może ona zostać wykonana wyłącznie wtedy, gdy osoba, która ją sporządziła, znajduje się w stanie trwałej i nieodwracalnej nieświadomości. Chodzi o sytuacje takie jak śpiączka, stan wegetatywny lub stan minimalnej świadomości, który według lekarzy nie daje żadnych realnych perspektyw poprawy.
Prawo nie pozwala na zastosowanie deklaracji w innych przypadkach, nawet jeśli osoba wcześniej jasno wyraziła swoją wolę w dokumencie.
Demencja poza zakresem obowiązujących przepisów
Obecnie osoby cierpiące na zaawansowaną demencję, które utraciły zdolność świadomego wyrażania swojej woli, nie mogą zostać objęte procedurą eutanazji na podstawie antycypowanej deklaracji. Nawet jeśli dokument został sporządzony w pełni świadomie na wcześniejszym etapie życia, obowiązujące prawo nie uznaje go w takich przypadkach.
Komitet Doradczy ds. Bioetyki zaproponował niedawno zmianę przepisów, która umożliwiłaby objęcie antycypowaną deklaracją również osób z nieodwracalną demencją. Propozycja ta jest jednak na etapie dyskusji, a ostateczne decyzje należą do parlamentu oraz rządu federalnego.
