We Flandrii rozpoczyna się pilotażowy projekt, którego celem jest rozwiązanie problemu oczyszczania ścieków z domów położonych zbyt daleko od sieci kanalizacyjnej, by ich podłączenie było ekonomicznie uzasadnione. W wielu takich przypadkach nieczystości trafiają obecnie do środowiska naturalnego bez żadnego oczyszczania. Władze regionalne chcą sprawdzić, czy system lokalnych instalacji oczyszczających może stanowić tańszą i jednocześnie bardziej przyjazną środowisku alternatywę dla rozbudowy tradycyjnej kanalizacji. W ramach projektu sześć miast i gmin otrzyma wsparcie finansowe na wdrożenie nowych rozwiązań.
Problem odległych gospodarstw domowych
Nie wszystkie budynki mieszkalne można łatwo podłączyć do sieci kanalizacyjnej. Na terenach wiejskich wiele domów znajduje się w znacznej odległości od istniejącej infrastruktury, co sprawia, że budowa przyłączy byłaby wyjątkowo kosztowna. W rezultacie ścieki z takich nieruchomości są często odprowadzane bezpośrednio do środowiska naturalnego. Według dostępnych danych problem ten dotyczy około 400 000 budynków mieszkalnych na terenie całej Flandrii.
Nowe podejście do oczyszczania ścieków
Władze Flandrii zapowiadają, że od 2026 r. rozpoczną testy systemu zdecentralizowanego oczyszczania ścieków, określanego skrótem IBA (Individuele Behandeling Afvalwater). Zamiast budowy długich i kosztownych rurociągów prowadzących do centralnych oczyszczalni, jeden lub kilka sąsiadujących budynków będzie podłączanych do lokalnej instalacji oczyszczającej. Region przeznaczy na realizację projektu około 11 milionów euro. Środki trafią do sześciu samorządów: Gandawy, gminy Wuustwezel w prowincji Antwerpia oraz czterech gmin w prowincji Flandria Zachodnia – Poperinge, Ledegem, Wevelgem i Zwevegem.
Korzyści dla środowiska i walka z suszą
Celem projektu jest ocena, czy lokalne systemy oczyszczania ścieków mogą skutecznie zastąpić tradycyjną kanalizację przy niższych kosztach i mniejszym obciążeniu środowiska. Jednym z obszarów objętych pilotażem jest wiejska miejscowość Assels w pobliżu Gandawy. Jak wyjaśnia Joris Vandenbroucke, radny Gandawy z listy Voor Gent, zastosowanie zdecentralizowanego systemu pozwala uniknąć kosztownej budowy kanalizacji, a jednocześnie zapewnia oczyszczanie ścieków i ochronę środowiska.
W gminie Ledegem podobne instalacje funkcjonują już od pewnego czasu. Burmistrz Bart Dochy z CD&V podkreśla, że do każdej z dwóch istniejących oczyszczalni podłączonych jest około dziesięciu domów, a w jednym przypadku także lokal gastronomiczny. Zwraca uwagę, że rozwiązanie to przynosi podwójne korzyści: ścieki nie trafiają już bezpośrednio do środowiska, a oczyszczona woda wraca do gleby lub pobliskich cieków wodnych. Ma to istotne znaczenie w kontekście przeciwdziałania suszy lub przynajmniej ograniczania jej skutków.
Entuzjazm w gminie Wuustwezel
Równie pozytywnie projekt oceniany jest w gminie Wuustwezel. Kris Van Looveren, radny odpowiedzialny za roboty publiczne i zrównoważony rozwój z CD&V, podkreśla, że gmina ma charakter rozległy i wiejski, a wiele domów położonych jest daleko od siebie. Ich podłączenie do kanalizacji byłoby technicznie trudne i bardzo kosztowne. Udział w projekcie pilotażowym daje więc szansę na realne ograniczenie zanieczyszczeń, w tym usunięcie brudnej wody z lokalnych rowów melioracyjnych.
Konkretnym przykładem jest odcinek drogi Sint-Lenaartseweg pomiędzy autostradą a granicą z gminą Brecht. Przy okazji planowanej budowy wydzielonych ścieżek rowerowych gmina zamierza zainstalować niewielką lokalną oczyszczalnię ścieków. Ścieki z okolicznych domów, które w innym przypadku musiałyby korzystać z indywidualnych przydomowych instalacji, zostaną odprowadzone jednym systemem rurociągów do wspólnej oczyszczalni. Rozwiązanie to umożliwi także podłączenie sąsiedniej ulicy bocznej.
Praktyczne zalety rozwiązania zbiorowego
Zdaniem radnego Van Looverena zastosowanie rozwiązania zbiorowego ma istotne zalety praktyczne. Indywidualne instalacje IBA muszą być montowane osobno przy każdym budynku i wymagają regularnych, corocznych przeglądów technicznych, co stanowi znaczne obciążenie organizacyjne. Obecnie tylko niewielka liczba domów korzysta z takich systemów. Dzięki projektowi pilotażowemu oczyszczanie ścieków będzie realizowane w interesie całej społeczności lokalnej, a nie pojedynczych właścicieli nieruchomości. Do nowej instalacji planuje się podłączyć kilkadziesiąt budynków mieszkalnych.
