Władze gminy Kapelle-op-den-Bos we Flandrii przygotowują nową koncepcję zarządzania lokalnymi cmentarzami. Zakłada ona możliwość ponownego wykorzystania starszych, często zabytkowych grobów przez nowych użytkowników w ramach umowy użyczenia. Osoby zainteresowane takim rozwiązaniem przejmą obowiązek utrzymania nagrobka, a w zamian uzyskają prawo do własnego pochówku w tym miejscu w przyszłości. Równolegle wszystkie trzy cmentarze gminne mają przejść gruntowną przemianę i stać się zielonymi parkami ciszy, sprzyjającymi refleksji i pamięci o zmarłych.
Ochrona dziedzictwa funeralnego
Ponowne wykorzystanie starszych grobów zostanie uregulowane w nowym regulaminie cmentarnym, nad którym pracują obecnie lokalne władze. Jak wyjaśnia radny ds. cmentarzy Dirk Hermans z partii ProKA Vooruit, celem projektu jest zachowanie wartościowych nagrobków, które często mają znaczenie historyczne lub architektoniczne. Zamiast ich likwidacji mają one trafić pod opiekę osób gotowych zadbać o ich stan i estetykę.
W praktyce będzie to możliwe na podstawie umowy użyczenia. Osoba, która zdecyduje się na taki grób, zobowiąże się do jego regularnego utrzymania, a w razie potrzeby także do przeprowadzenia prac restauracyjnych. W zamian uzyska prawo do pochówku w danym miejscu. Jak podkreśla radny Hermans, podobne rozwiązania funkcjonują już w innych gminach w Belgii, a Kapelle-op-den-Bos analizuje te doświadczenia, by dostosować je do lokalnych warunków.
Cmentarze jako zielone parki ciszy
Równolegle gmina planuje szeroko zakrojoną przebudowę wszystkich trzech cmentarzy. Obecnie dominują na nich szare, mało przyjazne przestrzenie, które w przyszłości mają ustąpić miejsca zieleni i bardziej naturalnemu krajobrazowi. Władze zapowiadają stworzenie parków ciszy, z dużą ilością roślinności oraz przestrzeniami sprzyjającymi zadumie i wyciszeniu.
W ramach tej transformacji przewidziano między innymi nowe łąki do rozsypywania prochów oraz specjalne strefy pamięci. Cmentarze mają stać się nie tylko miejscami pochówku, lecz także przestrzeniami, w których mieszkańcy będą mogli w spokoju wspominać swoich bliskich.
Usunięcie niemal 300 grobów
Realizacja planów wiąże się również z koniecznością likwidacji części istniejących miejsc pochówku. Na trzech cmentarzach wytypowano łącznie 297 grobów przeznaczonych do ekshumacji. Proces ten ma być prowadzony etapami, a w pierwszej kolejności obejmie groby, których koncesje wygasły wiele lat temu i nie zostały przedłużone przez rodziny zmarłych.
Bliscy osób pochowanych w tych miejscach mają czas do 1 stycznia 2027 r. na podjęcie decyzji o ewentualnym przedłużeniu koncesji. Władze gminy zapewniają jednak, że pamięć o zmarłych zostanie zachowana. Ich imiona i nazwiska mają zostać umieszczone na specjalnej ścianie pamięci na terenie cmentarza, aby rodziny nadal miały miejsce do upamiętnienia swoich bliskich.
Etapy prac i spotkania informacyjne
Przebudowa cmentarzy będzie realizowana stopniowo. Jako pierwszy modernizację przejdzie cmentarz położony w centrum gminy. W lutym i marcu 2026 r. zaplanowano sesje informacyjne w trzech lokalizacjach, podczas których mieszkańcy oraz rodziny osób pochowanych na cmentarzach będą mogli zapoznać się ze szczegółami dotyczącymi planowanych ekshumacji oraz nowego zagospodarowania tych przestrzeni.
