Gmina Miasto Bruksela zdecydowała o objęciu pięciu mieszkańców aresztem domowym na okres obchodów Nowego Roku. Poinformował o tym burmistrz Philippe Close (PS), a szczegóły opisał dziennik La Dernière Heure. Miasto Bruksela należy do nielicznych, a być może jest jedyną gminą w regionie, która publicznie ujawnia tego typu dane dotyczące działań prewencyjnych podejmowanych przed świętami noworocznymi.
Decyzja władz ma charakter wyraźnie prewencyjny i jest odpowiedzią na wcześniejsze zachowania wskazanych osób. Philippe Close podkreślił, że osoby objęte restrykcjami były w przeszłości zaangażowane w poważne czyny popełnione podczas obchodów sylwestrowych. Areszt domowy ma ograniczyć ryzyko powtórzenia podobnych sytuacji i wzmocnić bezpieczeństwo mieszkańców w trakcie tegorocznych uroczystości.
Charakter czynów uzasadniających restrykcje
Burmistrz zaznaczył, że podstawą zastosowania środków nie są drobne wykroczenia związane z odpalaniem petard czy fajerwerków, lecz czyny poważniej zagrażające porządkowi publicznemu i bezpieczeństwu. Nie ujawnił jednak szczegółów dotyczących konkretnych przestępstw ani wykroczeń. Z jego wypowiedzi wynika, że chodzi o działania, które w sposób istotny naruszały spokój i bezpieczeństwo publiczne podczas sylwestrowych celebracji.
Brak precyzyjnych informacji może wynikać zarówno z ochrony danych osobowych, jak i z toczących się postępowań. Władze gminy pozostają w tej kwestii powściągliwe, ograniczając przekaz do samego faktu zastosowania środków zapobiegawczych oraz ich uzasadnienia w kontekście ochrony porządku publicznego.
Podstawy prawne i granice zastosowania
Zastosowanie aresztu domowego jako środka prewencyjnego stało się możliwe po potwierdzeniu takiej możliwości przez ministra spraw wewnętrznych Bernarda Quintina (MR) w odpowiedzi na zapytanie parlamentarne. Minister wskazał, że władze lokalne dysponują uprawnieniami do stosowania zarówno aresztu domowego, jak i godziny policyjnej w określonych okolicznościach związanych z ochroną porządku publicznego.
Stanowisko resortu ma mieć również oparcie w orzecznictwie Rady Stanu, najwyższego organu sądownictwa administracyjnego w Belgii. Wcześniej w 2025 r. Rada Stanu odrzuciła skargę dotyczącą aresztów domowych zarządzonych przez władze miasta Antwerpia, co w praktyce potwierdziło dopuszczalność takich środków w belgijskim porządku prawnym.
Jednocześnie zarówno podejście ministerstwa, jak i linia orzecznicza nie oznaczają pełnej swobody w ograniczaniu wolności osobistej. Areszt domowy stosowany w ramach prewencji ma spełniać określone warunki: musi być proporcjonalny do zagrożenia i ograniczony w czasie, a więc nie może trwać dłużej, niż wymaga tego konkretna sytuacja związana z bezpieczeństwem i porządkiem publicznym.
Wskazywanym wymogiem proporcjonalności jest też to, by zastosowane ograniczenia nie uniemożliwiały osobie objętej aresztem domowym udania się do pracy. Ma to zapobiegać sytuacji, w której środek prewencyjny – mimo że dotkliwy – całkowicie odbiera możliwość zarobkowania i utrzymania.
Precedensy i kontrowersje w innych gminach
Areszty domowe i godziny policyjne jako narzędzia ograniczania zakłóceń porządku publicznego w okresie świąt nie są w Brukseli tematem nowym. W poprzednim roku duże kontrowersje wzbudziła decyzja władz Anderlechtu.
Na Anderlechcie wprowadzono wówczas godzinę policyjną obejmującą wszystkie osoby poniżej 16. roku życia podczas sylwestrowych uroczystości. Rozwiązanie to wywołało debatę o proporcjonalności restrykcji oraz o zasadności obejmowania ograniczeniami całej grupy wiekowej. Krytycy zwracali uwagę na zbiorowy charakter regulacji, która dotykała również młodzież niemającą wcześniejszych problemów z prawem.
Tegoroczna decyzja władz Anderlechtu pokazuje, że tamte dyskusje miały konsekwencje. Gmina postanowiła nie odnawiać godziny policyjnej dla nieletnich na nadchodzące obchody, co może wskazywać, że wcześniejszy środek uznano za zbyt restrykcyjny albo niewystarczająco skuteczny.
W tym kontekście działania gminy Miasto Bruksela, oparte na indywidualnym wskazaniu konkretnych osób na podstawie wcześniejszych czynów, mogą być postrzegane jako bardziej wyważone i bliższe zasadzie indywidualizacji odpowiedzialności. Zamiast wprowadzać ogólne ograniczenia dla całych grup, władze koncentrują się na osobach, których dotychczasowe zachowanie ma dawać konkretne podstawy do obaw o zakłócenie porządku.
Inne środki bezpieczeństwa na okres świąt
Areszt domowy dla pięciu osób to tylko część szerszego pakietu działań bezpieczeństwa planowanych na czas obchodów Nowego Roku w stolicy. Władze Miasta Bruksela ogłosiły również zakaz używania hulajnóg elektrycznych podczas sylwestrowych uroczystości. Za złamanie zakazu przewidziano kary finansowe sięgające 1 800 euro.
Zakaz dotyczący hulajnóg ma wynikać z doświadczeń poprzednich lat, gdy pojazdy te bywały wykorzystywane w sposób niebezpieczny podczas tłumnych zgromadzeń lub stawały się celem aktów wandalizmu. Duże skupiska ludzi, spożywanie alkoholu i poruszanie się elektrycznymi pojazdami w jednej przestrzeni mogą prowadzić do sytuacji groźnych zarówno dla użytkowników hulajnóg, jak i dla pieszych.
Kontekst bezpieczeństwa podczas masowych wydarzeń
Decyzje władz Miasta Bruksela wpisują się w szerszy trend wzmacniania środków bezpieczeństwa podczas masowych wydarzeń publicznych. Sylwestrowe obchody w centrach europejskich miast stanowią szczególne wyzwanie dla służb porządkowych ze względu na koncentrację dużej liczby osób, często pod wpływem alkoholu, w ograniczonej przestrzeni miejskiej.
Doświadczenia ostatnich lat z różnych metropolii pokazują, że niewystarczające przygotowanie zabezpieczenia takich wydarzeń może prowadzić do poważnych konsekwencji: od eskalacji przemocy ulicznej, przez dewastację mienia publicznego, po przypadki ciężkich obrażeń uczestników. Władze lokalne muszą z jednej strony umożliwić mieszkańcom świętowanie, a z drugiej utrzymać bezpieczeństwo i porządek.
Jawne komunikowanie zastosowanych środków prewencyjnych, choć nietypowe w belgijskim kontekście, może działać odstraszająco i jednocześnie budować zaufanie do działań władz w obszarze bezpieczeństwa. Taka praktyka otwiera jednak także dyskusję o granicach ingerencji w wolności obywatelskie oraz o kryteriach, według których stosuje się środki ograniczające te wolności.
