Rząd Walonii przygotowuje istotną zmianę w systemie opodatkowania nieruchomości, która ma zapewnić samorządom większą elastyczność w prowadzeniu lokalnej polityki podatkowej. Zgodnie z zapowiadanym rozwiązaniem gminy będą mogły różnicować wysokość dodatku do podatku od nieruchomości (précompte immobilier) w zależności od położenia nieruchomości na swoim terenie. Reforma, inspirowana rozwiązaniami obowiązującymi we Flandrii, ma wejść w życie w 2027 r. i służyć jako narzędzie wspierające rewitalizację walońskich miast.
Na czym polega zróżnicowany podatek od nieruchomości
Mechanizm proponowany przez walońską koalicję rządzącą MR–Les Engagés opiera się na terytorialnym zróżnicowaniu obciążeń podatkowych. Obecnie gminy w Walonii stosują jednolity dodatek do podatku od nieruchomości, obowiązujący na całym ich obszarze, niezależnie od specyfiki poszczególnych dzielnic czy ich potrzeb rozwojowych.
Planowane przepisy mają to zmienić. Jak wyjaśnia François Desquesnes z partii Les Engagés, minister odpowiedzialny za samorządy lokalne, nowy system pozwoli gminom modulować wysokość dodatku podatkowego w zależności od konkretnych stref. W praktyce oznacza to możliwość obniżania obciążeń w wybranych częściach gminy przy jednoczesnym utrzymaniu standardowych stawek w pozostałych obszarach.
Narzędzie do ożywienia zaniedbanych dzielnic
Głównym celem reformy jest wsparcie procesów rewitalizacji miejskiej w Walonii. Region od lat boryka się z wyludnianiem i degradacją centrów wielu miast, podczas gdy nowe inwestycje mieszkaniowe i komercyjne przenoszą się na obrzeża. Zróżnicowany podatek od nieruchomości ma stanowić zachętę do odwrócenia tego trendu.
Nowe rozwiązanie umożliwi władzom lokalnym przyciąganie mieszkańców i inwestorów do obszarów wymagających odnowy. Wśród przykładów minister Desquesnes wskazuje możliwość obniżania dodatku podatkowego w zdegradowanych centrach miast czy w rejonach dworców kolejowych – miejscach, które często tracą funkcje mieszkaniowe i gospodarcze mimo dobrej dostępności transportowej.
Ramy prawne i harmonogram wdrożenia
Reforma nie zapewni jednak gminom pełnej dowolności w kształtowaniu stawek. Każda decyzja o zróżnicowaniu dodatku do podatku od nieruchomości będzie musiała opierać się na obiektywnych kryteriach i pozostawać proporcjonalna do deklarowanego celu. Samorządy nie będą mogły arbitralnie wprowadzać ulg lub podwyżek bez merytorycznego uzasadnienia.
Zgodnie z zapowiedziami odpowiednia ustawa ma zostać przyjęta w 2026 r., a nowe przepisy wejdą w życie od 2027 r. Oznacza to, że gminy zyskają czas na przygotowanie strategii wykorzystania zróżnicowanego opodatkowania w swoich planach rozwojowych.
Inspiracja flamandzkim modelem
Projektowana reforma wprost nawiązuje do doświadczeń Flandrii, gdzie podobne rozwiązania funkcjonują już od pewnego czasu. Tamtejsze gminy korzystają z możliwości elastycznego kształtowania obciążeń podatkowych związanych z nieruchomościami, dostosowując je do lokalnych priorytetów. Przeniesienie tego mechanizmu do Walonii wpisuje się w szerszą wymianę dobrych praktyk między regionami Belgii.
Dla właścicieli nieruchomości zmiany mogą oznaczać zarówno korzyści, jak i potencjalne ryzyka. Osoby posiadające nieruchomości w obszarach objętych programami rewitalizacyjnymi mogą liczyć na niższe podatki. Jednocześnie nie można wykluczyć, że część gmin zdecyduje się na podniesienie stawek w bardziej atrakcyjnych lokalizacjach, aby zrekompensować ubytki dochodów wynikające z ulg stosowanych w innych częściach swojego terytorium.
