Spór dotyczący zamrożonych w Belgii rosyjskich aktywów o wartości około 185 mld euro wchodzi w nową fazę prawną. Rosja wszczęła postępowanie przed sądem w Moskwie, kwestionując legalność zablokowania swoich środków przez depozytariusza Euroclear, działającego na terytorium Belgii. Komisja Europejska, która planuje wykorzystać te aktywa jako zabezpieczenie pożyczki dla Ukrainy, deklaruje jednak pewność co do solidności podstaw prawnych swojego projektu i przygotowuje się na kolejne podobne działania ze strony Moskwy.
Komisja przekonana o zgodności z prawem międzynarodowym
Europejski komisarz ds. gospodarki Valdis Dombrovskis podkreślił w piątek, że propozycja Komisji opiera się na mocnych fundamentach prawnych i pozostaje zgodna z prawem międzynarodowym. Zaznaczył, że zamrożone aktywa nie podlegają konfiskacie, a zasada immunitetu suwerennego jest w pełni respektowana, co ma zasadnicze znaczenie w kontekście rosyjskich zarzutów.
Zgodnie z planem Brukseli środki miałyby posłużyć jako gwarancja tzw. pożyczki naprawczej, przeznaczonej na odbudowę Ukrainy po zniszczeniach wojennych. Rozwiązanie to wpisuje się w szerszą strategię Unii Europejskiej, której celem jest obciążenie Rosji odpowiedzialnością finansową za skutki wojny, bez formalnego przejmowania jej majątku.
Belgia zgłasza poważne zastrzeżenia
Projekt Komisji spotyka się jednak z wyraźnym oporem ze strony Belgii, gdzie fizycznie przechowywana jest większość zamrożonych rosyjskich aktywów. Rząd belgijski ocenia potencjalne ryzyko prawne i finansowe takiego rozwiązania jako zbyt wysokie i sprzeciwia się planowi w jego obecnej formie.
Stanowisko to stawia belgijskie władze w trudnej sytuacji, balansującej pomiędzy europejską solidarnością a obawami o możliwe konsekwencje dla krajowego sektora finansowego oraz stabilności instytucji działających w Belgii.
Unia przygotowuje dodatkowe zabezpieczenia
Valdis Dombrovskis przyznał, że Komisja Europejska liczy się z dalszymi działaniami prawnymi ze strony Rosji, określanymi jako spekulatywne procedury sądowe, które mogą być kierowane przeciwko każdej inicjatywie zmierzającej do wykorzystania rosyjskich środków na rzecz Ukrainy.
W odpowiedzi na te ryzyka Unia Europejska wprowadziła dodatkowe mechanizmy ochronne dla instytucji finansowych przechowujących zamrożone rosyjskie aktywa. Zabezpieczenia te zostały uwzględnione zarówno w obowiązującym unijnym reżimie sankcyjnym, jak i w samej konstrukcji pożyczki naprawczej dla Ukrainy.
