Władze stolicy Belgii zapowiedziały gruntowną przebudowę jednego z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w historycznym centrum miasta. Place du Grand Sablon, znany z cotygodniowych targów antyków oraz otoczenia luksusowych galerii i kawiarni, ma przejść kompleksową metamorfozę. Centralnym elementem nowej aranżacji ma być dzieło sztuki o międzynarodowej renomie. Choć ruch samochodowy nie zostanie całkowicie wyeliminowany, kierowcy muszą liczyć się z istotnymi zmianami – miejsca parkingowe w centralnej części placu mają zostać definitywnie zlikwidowane.
Rok przygotowań za nami
Przebudowa Sablonu była jednym z priorytetów zapisanych w programie politycznym władz miasta Brukseli. Po roku analiz, konsultacji i wstępnych studiów projektowych przedsięwzięcie wchodzi w fazę konkretnych decyzji. Jak podkreśla Anaïs Maes z partii Vooruit, radna odpowiedzialna za urbanistykę, przestrzeń publiczną, roboty drogowe i mobilność, Sablon to ikoniczne miejsce o wyjątkowej tożsamości, położone w samym sercu historycznej Brukseli. Z tego względu szczególną wagę przywiązuje się do właściwego rozpoznania i wkomponowania istniejącego dziedzictwa architektonicznego.
Zakres prac obejmie nie tylko sam plac Grand Sablon, ale również przyległe ulice: rue Joseph Stevens oraz rue de la Paille. Cała koncepcja ma zostać zbudowana wokół instalacji artystycznej, wyłonionej przy udziale miejskiego komitetu ds. sztuki w przestrzeni publicznej, niezależnych ekspertów oraz przedstawicieli lokalnej społeczności.
Sztuka w centrum projektu
Władze miasta nie ukrywają wysokich ambicji artystycznych związanych z przebudową. Jak zapowiada radna Maes, wybrane dzieło ma być autorstwa artysty lub artystki o międzynarodowej renomie i zostać w pełni zintegrowane z nową aranżacją placu. Na obecnym etapie celowo nie narzuca się szczegółowych wytycznych, aby nie ograniczać kreatywności twórców i projektantów.
Zanim wyłonione zostanie biuro architektoniczne odpowiedzialne za opracowanie koncepcji zagospodarowania przestrzeni wokół instalacji, planowany jest szeroki proces partycypacyjny. Ma on objąć mieszkańców, właścicieli sklepów, galerii, przedsiębiorców oraz stowarzyszenia dzielnicowe, już na wczesnym etapie prac.
Więcej zieleni w walce z miejskimi wyspami ciepła
Jednym z kluczowych elementów przebudowy będzie zwiększenie udziału zieleni. Trwają już badania fitosanitarne, które mają określić możliwości posadzenia nowych drzew. Jak wskazuje radna Maes, w gęsto zabudowanym centrum miasta każdy dodatkowy element zieleni ma ogromne znaczenie w walce z efektem miejskich wysp ciepła, który w ostatnich latach coraz silniej dotyka Brukselę.
Jednocześnie władze zapewniają, że tradycyjna funkcja placu jako miejsca handlu pozostanie nienaruszona. Cotygodniowe targi antyków, od dekad stanowiące integralny element tożsamości Sablonu, będą mogły odbywać się w dotychczasowej formule.
Likwidacja centralnego parkingu
Najbardziej dyskusyjnym elementem projektu jest usunięcie miejsc parkingowych z centralnej części placu. Miasto otwarcie przyznaje, że bez tej decyzji zakres możliwych zmian byłby bardzo ograniczony. Parkowanie wzdłuż chodników ma zostać utrzymane, podobnie jak możliwość dojazdu samochodem w celach dostaw lub w uzasadnionych sytuacjach.
Anaïs Maes podkreśla, że w bezpośrednim sąsiedztwie Sablonu dostępnych jest kilka tysięcy miejsc w parkingach podziemnych. Parking Deux Portes oferuje 700 miejsc, Albertine 690, Poelaert 499, Toison d’Or 337, a Entre Deux Portes 156 miejsc. Co istotne, parkowanie w tych obiektach jest tańsze niż opłaty za postój na ulicach Brukseli.
Ruch samochodowy bez zmian
Wbrew obawom części kierowców, plan organizacji ruchu w rejonie Sablonu ma pozostać bez zmian. Nie przewiduje się wprowadzania filtrów modalnych, pętli ani zmiany kierunków ruchu. Radna Maes uzasadnia to strategicznym położeniem placu na osi łączącej górną i dolną część miasta oraz jego wystarczającą powierzchnią, by pogodzić różne funkcje. Jej zdaniem możliwe jest stworzenie wysokiej jakości przestrzeni publicznej bez całkowitego wykluczania ruchu samochodowego.
Przestrzeń dla wszystkich
Władze miasta nie wskazują na razie konkretnego harmonogramu realizacji inwestycji, podkreślając, że projekt o takiej skali wymaga starannego przygotowania. Celem jest stworzenie przestrzeni bezpiecznej i atrakcyjnej dla wszystkich użytkowników, bez poczucia narzucania rozwiązań. Według wizji radnej Maes, nowy Sablon ma być miejscem odpowiadającym potrzebom klientów okolicznych sklepów, uczniów pobliskiej szkoły, mieszkańców dzielnicy oraz turystów odkrywających historyczne centrum Brukseli.
