Coraz więcej młodych osób aktywnych zawodowo w Belgii przerywa pracę z powodu problemów ze zdrowiem psychicznym. Najnowsza analiza opublikowana przez Mutualités Libres (Partenamut) – jedną z największych kas chorych w kraju – pokazuje wyraźną tendencję pokoleniową, która znacząco nasiliła się w ciągu ostatnich sześciu lat. Badanie oparte na danych 2,3 miliona członków organizacji ujawnia, że wypalenie zawodowe, depresja, chroniczny stres i zaburzenia lękowe stały się głównymi przyczynami absencji chorobowej wśród osób w wieku 18–34 lat.
Młodzi pracownicy szczególnie narażeni
Dane za 2024 rok pokazują, że aż 39% nowych przypadków niezdolności do pracy wśród młodych dorosłych wynikało z zaburzeń psychospołecznych. W grupie starszych pracowników odsetek ten wyniósł 30%. Co istotne, udział takich diagnoz wzrósł o 35% zaledwie w sześć lat – od 2018 roku. Wypalenie zawodowe i depresja odpowiadają dziś za jedną czwartą wszystkich nowych przypadków niezdolności do pracy w tej grupie wiekowej.
Tempo wzrostu poszczególnych problemów zdrowotnych jest jeszcze bardziej wymowne. Liczba diagnoz wypalenia zawodowego u młodych pracowników zwiększyła się o 136% od 2018 roku, podczas gdy u starszych – o 78%. W przypadku depresji wzrost wśród osób poniżej 35. roku życia wyniósł 36%, a wśród pracowników starszych jedynie 6%. Zjawisko dotyka obu płci, choć w różny sposób: wypalenie częściej dotyczy mężczyzn, natomiast depresja, stres i zaburzenia lękowe częściej nasilają się u kobiet.
Pracownicy umysłowi najbardziej zagrożeni
Analiza podkreśla wyraźne różnice między grupami zawodowymi. Pracownicy umysłowi okazują się najbardziej narażeni – w 2024 roku aż 45% młodych osób zatrudnionych na stanowiskach biurowych, które rozpoczynały okres niezdolności do pracy, zmagało się z problemami psychospołecznymi. Wśród młodych pracowników fizycznych i samozatrudnionych odsetek ten wyniósł 25%.
Szczególnie niepokoi ryzyko przejścia w długotrwałą niezdolność do pracy. Jeden na siedem przypadków (14%) przeradza się w inwalidztwo trwające dłużej niż rok. W przypadku depresji, stresu lub zaburzeń lękowych odsetek ten rośnie do 22%, a przy wypaleniu zawodowym do 18%.
„Tam, gdzie niezdolność do pracy dotyczyła dawniej głównie starszych pracowników z powodów fizycznych, dziś masowo dotyka młodych ludzi z przyczyn psychologicznych” – podkreśla Thomas Otte, ekspert ds. niezdolności do pracy w Mutualités Libres.
Złożone przyczyny kryzysu zdrowia psychicznego
Według analizy przyczyn wzrostu zaburzeń psychicznych wśród młodych dorosłych jest wiele i obejmują one zarówno czynniki systemowe, jak i indywidualne. Wśród nich wskazuje się osłabienie sieci wsparcia społecznego, niepewność i prekaryjność zatrudnienia, negatywny wpływ pracy zdalnej na relacje w miejscu pracy, a także hiperłączność i przeciążenie cyfrowe. Ważną rolę odgrywa również poczucie niepewności dotyczącej przyszłości – związane z kryzysem klimatycznym, napięciami geopolitycznymi oraz wyzwaniami społeczno-ekonomicznymi.
W odpowiedzi na te tendencje Mutualités Libres apeluje o szeroko zakrojone działania międzysektorowe. Proponuje opracowanie międzyfederalnego planu promocji zdrowia psychicznego, stworzenie specjalistycznych ścieżek leczenia wypalenia i depresji oraz intensywniejsze szkolenia dla pracodawców dotyczące wczesnego rozpoznawania i zapobiegania problemom psychicznym. Organizacja zaleca także programy ułatwiające wejście młodych osób na rynek pracy – takie jak mentoring, regularna informacja zwrotna od przełożonych czy przestrzenie sprzyjające budowaniu relacji w zespołach. Eksperci podkreślają, że obserwowane zjawisko nie jest specyficzne dla Belgii – podobne tendencje odnotowuje się w krajach sąsiednich oraz na poziomie międzynarodowym.
