Rząd Flandrii zdecydował o przyspieszeniu procedury nakładania sankcji na osoby bezrobotne, które uporczywie nie wywiązują się z obowiązku aktywnego poszukiwania zatrudnienia. Zmiany wpisują się w szerszą strategię zwiększania aktywności zawodowej, związaną z wchodzącym od stycznia ograniczeniem czasowym wypłaty zasiłków dla bezrobotnych. Nowe zasady mają usprawnić pracę flamandzkiego urzędu zatrudnienia VDAB oraz zmniejszyć jego obciążenia administracyjne.
Uproszczona ścieżka do sankcji
Dotychczas obowiązywał model dwustopniowego ostrzegania przed nałożeniem kary. Osoba bezrobotna, która po pierwszej rozmowie z doradcą zawodowym nie realizowała ustalonych zobowiązań – takich jak wysyłanie aplikacji, udział w targach pracy czy spotkaniach informacyjnych – była zobowiązana podpisać dokument potwierdzający przestrzeganie warunków. Kolejne naruszenie wiązało się z podpisaniem „ostatecznego” oświadczenia, a sankcje można było zastosować dopiero przy trzecim przewinieniu.
Zgodnie z decyzją rządu Flandrii liczba formalnych upomnień zostaje zmniejszona z dwóch do jednego. Osoba poszukująca pracy otrzyma więc tylko jedną szansę na poprawę postawy przed zastosowaniem środków dyscyplinujących.
Motywacja zamiast kary
Minister pracy Zuhal Demir z N-VA podkreśla, że zmiany mają przyspieszyć reakcję wobec osób deklarujących chęć znalezienia pracy, ale niepodejmujących konkretnych działań. Według minister rozwiązania te mają przede wszystkim skłonić do zmiany zachowania, a nie służyć karaniu.
Podobnie ocenia sytuację Wim Adriaens z VDAB, zwracając uwagę, że reforma umożliwia skuteczniejsze reagowanie wobec niewielkiej grupy osób niewywiązujących się ze swoich obowiązków. VDAB, jak dodaje, koncentruje się przede wszystkim na wspieraniu osób bezrobotnych w powrocie na rynek pracy, jednak brak zaangażowania musi pociągać za sobą konsekwencje.
Wymiar praktyczny i oszczędności
W pierwszej połowie bieżącego roku VDAB nałożył około 5 000 sankcji, najczęściej czasowych, polegających na zawieszeniu lub obniżeniu zasiłku na kilka miesięcy. Uproszczenie procedury ma przynieść również oszczędności organizacyjne – urząd musi do 2028 roku wygenerować redukcję kosztów na poziomie 80 milionów euro.
Minister Demir zaznacza, że skrócenie liczby etapów pośrednich odciąży 1 800 doradców zawodowych VDAB, umożliwiając im koncentrację na kluczowej misji: prowadzeniu osób bezrobotnych do zatrudnienia i przekształcaniu świadczeń pomocowych w wynagrodzenia z pracy.
Kontekst szerszych reform rynku pracy
Zmiany są częścią szerokiego pakietu, który obejmuje również wejście w życie od 1 stycznia limitu pobierania zasiłku dla bezrobotnych – maksymalnie przez dwa lata. Dla wielu osób pozostających długo bez pracy konsekwencje będą odczuwalne natychmiast: szacuje się, że w pierwszej połowie przyszłego roku około 28 000 osób we Flandrii utraci prawo do świadczeń.
VDAB prowadzi intensywne działania informacyjne dla osób bezrobotnych oraz organizuje dodatkowe targi pracy. Jednocześnie od stycznia wchodzą w życie zaostrzone przepisy dotyczące migracji zarobkowej: osoby spoza Unii Europejskiej bez kwalifikacji zawodowych nie będą mogły uzyskać pozwolenia na pracę. Minister Demir uzasadnia tę zmianę potrzebą zwiększenia dostępności ofert zatrudnienia dla mieszkańców Flandrii o niższym poziomie kwalifikacji.
