Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło, że od 1 stycznia 2026 r. będzie naliczać odsetki za opóźnienia w regulowaniu należności wobec tłumaczy przysięgłych. To przełom, na który środowisko zawodowe czekało od lat, zmagając się z chronicznymi opóźnieniami płatniczymi za usługi wykonywane na rzecz wymiaru sprawiedliwości. Nowe zasady mają poprawić sytuację finansową specjalistów oraz wzmocnić ich pozycję prawną wobec administracji państwowej. Informację podało stowarzyszenie tłumaczy przysięgłych UPTIJ/BBVT.
Wieloletnia walka o uznanie praw zawodowych
Informacja została przekazana podczas spotkania konsultacyjnego stowarzyszenia z Federalnym Ministerstwem Sprawiedliwości 5 grudnia 2025 r. UPTIJ/BBVT – największa belgijska organizacja zrzeszająca tłumaczy przysięgłych – podkreśla, że to efekt konsekwentnych działań prowadzonych od wielu lat na różnych poziomach. W najbliższym czasie resort ma przedstawić pisemne uzasadnienie decyzji i dostosować procedury wewnętrzne.
Nieterminowe płatności wobec tłumaczy pracujących dla sądów i prokuratur od dawna stanowią w Belgii istotny problem. Osoby wykonujące kluczowe zadania dla systemu sprawiedliwości często czekały miesiącami na uregulowanie swoich faktur, co prowadziło do trudności finansowych a część z nich zrezygnowała ze świadczenia usług.
Działania na forum europejskim i krajowym
Początki tej zmiany sięgają 2021 r., kiedy europoseł Geert Bourgeois skierował do Komisji Europejskiej pytania dotyczące opóźnień płatniczych w belgijskim wymiarze sprawiedliwości i możliwości zastosowania dyrektywy 2011/7 w sprawie zwalczania opóźnień w transakcjach handlowych. Komisarz Thierry Breton potwierdził, że opisane sytuacje mogą podlegać pod przepisy dyrektywy.
W Izbie Reprezentantów posłanka Kristien Van Vaerenbergh wielokrotnie wskazywała na strukturalne opóźnienia w płatnościach oraz brak spójności w działaniu ministerstwa. W kolejnych latach, 2024 i 2025, temat był podnoszony także przez innych parlamentarzystów, m.in. Stefaana Van Hecke, Pierre’a Jadoula, Sophie De Wit i Marijke Dillen.
Solidne podstawy prawne
Duże znaczenie miał wyrok Sądu Kasacyjnego w sprawie C.18.0490.N, który potwierdził, że państwo może być zobowiązane do zapłaty odsetek za zwłokę wobec usługodawców działających w kontekście sądowym, nawet jeśli zlecenie wynika z obowiązku ustawowego. Oznacza to, że opóźnienie w płatności rodzi obowiązek zapłaty odsetek.
Istotnym argumentem stał się także wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie C-419/21, szeroko definiujący pojęcie transakcji handlowej. Usługi tłumaczy przysięgłych spełniają wszystkie kryteria takiej transakcji – są odpłatnym świadczeniem wykonywanym przez przedsiębiorcę na rzecz organu publicznego. Tym samym podlegają zarówno dyrektywie europejskiej, jak i belgijskiej ustawie z 2 sierpnia 2002 r.
Potwierdzenie ze strony audytorów federalnych
Przełom przyniosło również spotkanie UPTIJ z audytorami Federalnej Służby Audytu Wewnętrznego w 2023 r. Analiza FAI jednoznacznie potwierdziła, że usługi tłumaczy przysięgłych odpowiadają definicji transakcji handlowej w rozumieniu ustawy z 2 sierpnia 2002 r. Audytorzy zwrócili też uwagę na ryzyko finansowe dla państwa wynikające z masowych opóźnień, które potencjalnie generują odsetki.
UPTIJ zebrała także ponad 1 100 podpisów pod petycją przekazaną przewodniczącemu Komisji Sprawiedliwości Ismaëlowi Nuino oraz gabinetowi minister Annelies Verlinden. Petycja podkreślała nie tylko problem opóźnień, ale też chaos administracyjny i niepewny status zawodowy tłumaczy przysięgłych.
Pytania o stosowanie wsteczne
Decyzja resortu jest ważnym krokiem, jednak środowisko zadaje pytania o możliwość stosowania przepisów wstecz. Orzecznictwo, na którym opiera się aktualna interpretacja, obowiązuje od lat, co rodzi wątpliwości, czy odsetki nie powinny przysługiwać także za wcześniejsze okresy.
Z prawnego punktu widzenia, jeśli wyroki jedynie wyjaśniają właściwą interpretację istniejącej ustawy, można argumentować, że odsetki były należne również w przeszłości. Zespół prawny UPTIJ zapowiedział więc analizę kwestii przedawnienia, odpowiedzialności państwa i potencjalnych roszczeń indywidualnych.
Praktyczne konsekwencje dla środowiska
Od 2026 r. odsetki będą naliczane systematycznie przy każdym przypadku opóźnienia płatności. Oznacza to pełne uznanie statusu usług tłumaczy sądowych jako transakcji handlowych i wzmocnienie pozycji całej branży. UPTIJ zapowiada publikację pełnego uzasadnienia prawnego po jego otrzymaniu, analizę możliwości stosowania wstecznego oraz wsparcie członków w indywidualnych sprawach.
Osiągnięty rezultat pokazuje, że konsekwentne działania, współpraca i determinacja środowiska zawodowego mogą prowadzić do realnych zmian.
Artykuł napisany na podstawie komunikatu UPTIJ/BBVT.
