Socjalistyczny związek kas chorych Solidaris ostro skrytykował w czwartek zapisy budżetowe przyjęte w poniedziałek przez rząd federalny, które dotyczą osób przebywających na długotrwałych zwolnieniach lekarskich. Zdaniem organizacji proponowane rozwiązania mają charakter wyłącznie oszczędnościowy i nie mają nic wspólnego z realną polityką zdrowotną ani wsparciem w powrocie do aktywności zawodowej. Solidaris określa te zmiany jako „znaczący krok wstecz w prawach pracowników przebywających na zwolnieniach chorobowych z prawem do świadczeń”.
Rząd federalny wyznaczył sobie ambitny cel – do 2030 roku zmniejszyć liczbę osób korzystających z długoterminowych zasiłków chorobowych o 20 procent, czyli o około 100 000 mieszkańców Belgii. W ocenie Solidaris realizacja tego założenia jest mało prawdopodobna, chyba że rząd zamierza zmuszać chorych do powrotu do pracy wbrew zaleceniom lekarzy. Związek podkreśla, że źródłem problemu nie są same osoby przebywające na zwolnieniach, lecz warunki pracy, które prowadzą do ich zachorowań.
Paradoks rządowej polityki wobec długotrwale chorych
Solidaris zwraca uwagę na poważny paradoks w dokumentach budżetowych koalicji rządowej. Z jednej strony federalne władze planują zaostrzyć kontrole i zwiększyć liczbę sankcji wobec osób, które – w ocenie administracji – zbyt wolno wracają do aktywności zawodowej. Z drugiej strony ten sam rząd wprowadza reformy rynku pracy, które pogłębiają strukturalne przyczyny problemów zdrowotnych.
Organizacja wskazuje na szereg zmian zwiększających elastyczność zatrudnienia kosztem zdrowia pracowników, takich jak ułatwienia dotyczące nadgodzin, rozszerzenie możliwości pracy nocnej czy podwyższenie wieku emerytalnego. W ocenie Solidaris wszystkie te działania przyczyniają się do wzrostu liczby osób, które z powodu przeciążeń fizycznych lub psychicznych trafiają na długoterminowe zwolnienia.
„Piromanom przebrani za strażaków”
Jean-Pascal Labille, sekretarz generalny Solidaris, używa mocnych słów, opisując podejście rządu federalnego. „To piromanom przebrani za strażaków: najpierw rozpalają pożar, a potem karają ofiary, obciążając je odpowiedzialnością za zaistniałą sytuację” – stwierdza Labille. Retoryka ta odzwierciedla pełne sprzeciwu stanowisko organizacji wobec logiki, jaka jego zdaniem stoi za projektowanymi zmianami.
Zdaniem Solidaris władze federalne odwracają relację przyczyn i skutków, skupiając się na penalizowaniu osób chorych, zamiast eliminować czynniki prowadzące do problemów zdrowotnych. Zamiast tworzyć warunki sprzyjające zachowaniu zdrowia i równowadze między życiem zawodowym a osobistym, rząd wywiera coraz większą presję na zwiększenie produktywności oraz wydłużenie aktywności zawodowej, co prowadzi do narastania problemów zdrowotnych.
Postulaty zmian systemowych
W swojej wizji alternatywnej Solidaris podkreśla konieczność odwrócenia obecnego podejścia – to praca powinna być dostosowana do możliwości człowieka, a nie człowiek do narastających wymagań rynku pracy.
Organizacja przedstawia trzy zasadnicze kierunki zmian. Po pierwsze, należy zaprzestać wprowadzania regulacji pogarszających zdrowie pracowników, w szczególności tych dotyczących elastyczności zatrudnienia i wieku emerytalnego. Po drugie, trzeba radykalnie zmienić sposób myślenia o organizacji pracy w belgijskich przedsiębiorstwach i instytucjach.
Inwestycje w człowieka zamiast kontroli i sankcji
Solidaris apeluje o realne inwestycje w programy wsparcia dla osób wracających do pracy po chorobie. Według organizacji obecne mechanizmy mają zbyt biurokratyczny charakter i nie pomagają w odzyskaniu zdolności do pracy.
Jednocześnie związek wskazuje na konieczność gruntownej poprawy warunków pracy, ponieważ bez zmniejszenia obciążeń fizycznych i psychicznych liczba długotrwale chorych będzie stale rosła, niezależnie od zaostrzania kontroli i sankcji.
Ostatnim elementem postulowanych reform jest zmiana podejścia do końcowego etapu kariery zawodowej. Obecny system zakładający pracę do coraz wyższego wieku, bez mechanizmów wspierających starszych pracowników, prowadzi do wypalenia zawodowego i problemów zdrowotnych wśród osób tuż przed emeryturą.
Stanowisko Solidaris wpisuje się w szeroką debatę o przyszłości belgijskiego systemu zabezpieczenia społecznego i równowadze między wymogami budżetowymi a ochroną zdrowia oraz praw pracowników. Jednocześnie krytyka organizacji podkreśla głębokie różnice między podejściem rządu federalnego a oczekiwaniami instytucji reprezentujących interesy osób korzystających z systemu opieki zdrowotnej.
