Parlament Europejski oraz Rada Unii Europejskiej osiągnęły porozumienie w sprawie nowych regulacji mających poprawić dobrostan psów i kotów w państwach członkowskich. Przepisy przewidują obowiązkową identyfikację elektroniczną zwierząt, zakaz szkodliwych praktyk hodowlanych oraz surowsze zasady importu. Zmiany obejmą wszystkich właścicieli zwierząt domowych, choć z różnymi okresami przejściowymi.
Kontekst i skala zjawiska
W krajach Unii Europejskiej żyje łącznie ponad 72 miliony psów i 83 miliony kotów. Handel zwierzętami tych gatunków generuje roczne obroty na poziomie około 1,3 miliarda euro. Duża skala tej działalności od lat budziła obawy dotyczące nielegalnego handlu, warunków hodowli oraz przestrzegania zasad dobrostanu zwierząt. Nowe przepisy mają stworzyć wspólne standardy obowiązujące w całej Unii.
Obowiązkowe chipowanie zwierząt
Najważniejszą zmianą jest wprowadzenie obowiązku wyposażenia wszystkich psów i kotów w mikrochip. Obowiązek obejmie zarówno zwierzęta hodowlane i sprzedawane komercyjnie, jak i te należące do osób prywatnych. Zidentyfikowane zwierzęta będą zapisywane w krajowych bazach danych, kompatybilnych między państwami UE. Ma to ułatwić walkę z nielegalnym handlem, odnajdywanie zagubionych zwierząt oraz kontrolę przemieszczania się zwierząt przez granice.
Okresy przejściowe dla różnych właścicieli
Sprzedawcy, hodowcy i schroniska będą musiały wdrożyć system chipowania w ciągu czterech lat od wejścia przepisów w życie. W przypadku właścicieli prywatnych przewidziano dłuższe okresy: obowiązek chipowania psów zacznie obowiązywać po dziesięciu latach, a kotów po piętnastu. Zróżnicowanie terminów wynika z dużej liczby zwierząt oraz kosztów, jakie poniosą prywatni właściciele.
Zakaz chowu wsobnego i ekstremalnych cech rasowych
Nowe regulacje obejmują także ograniczenia dotyczące rozmnażania zwierząt. Zabronione będzie kojarzenie:
- rodziców z potomstwem,
- dziadków z wnukami,
- rodzeństwa (zarówno pełnego, jak i przyrodniego).
Celem jest ograniczenie problemów zdrowotnych wynikających z chowu wsobnego. Zakazane zostanie również rozmnażanie psów i kotów w celu uzyskania przesadnych cech fizycznych, które mogą powodować cierpienie, takich jak bardzo spłaszczony nos, nienaturalnie krótkie kończyny czy wydłużony grzbiet.
Zakaz mutilacji i kontrowersyjnych akcesoriów
Nowe przepisy zakazują chirurgicznych zabiegów przeprowadzanych wyłącznie w celach estetycznych, takich jak obcinanie uszu i ogonów czy usuwanie strun głosowych. Zabronione będzie także stosowanie obroży elektrycznych, kolczastych i zaciskowych, uznawanych za powodujące ból i stres.
Ograniczenia dotyczące wystaw i pokazów
Zmutylowane zwierzęta lub te obciążone ekstremalnymi cechami anatomicznymi nie będą mogły brać udziału w wystawach, konkursach ani pokazach. Przepisy mają wyeliminować ekonomiczną motywację do hodowli zwierząt o cechach uznawanych za szkodliwe.
Surowe zasady importu psów i kotów
Nowe regulacje zaostrzają warunki wprowadzania zwierząt na teren Unii:
- Zwierzęta sprowadzane w celu sprzedaży muszą mieć mikrochip już przed przekroczeniem granicy i po przyjeździe zostać wpisane do krajowej bazy danych.
- Właściciele prywatni będą musieli zarejestrować swojego psa lub kota w systemie co najmniej pięć dni roboczych przed przekroczeniem granicy UE.
Celem tych zmian jest ograniczenie przemytu zwierząt i lepsza kontrola ich pochodzenia.
Proces legislacyjny i wdrażanie przepisów
Uzgodnione regulacje muszą jeszcze zostać formalnie zatwierdzone przez Radę UE i Parlament Europejski. Po przyjęciu przepisów państwa członkowskie będą musiały dostosować krajowe prawo, stworzyć bazy danych oraz zapewnić zasoby do kontroli i egzekwowania nowych zasad.
Co oznacza to dla mieszkańców Belgii?
Dla osób mieszkających w Belgii, w tym dla licznej polskiej społeczności, nowe przepisy oznaczają konieczność:
- chipowania swoich zwierząt (choć w dłuższej perspektywie),
- przestrzegania zasad rejestracji zwierząt przed wyjazdem za granicę,
- stosowania wyłącznie dozwolonych metod szkolenia i akcesoriów.
W praktyce nowe regulacje mogą zwiększyć bezpieczeństwo zwierząt, ułatwić ich odnalezienie i skuteczniej przeciwdziałać nielegalnym hodowlom.
Element szerszej unijnej polityki ochrony zwierząt
Przepisy dotyczące psów i kotów wpisują się w rosnący nacisk na poprawę dobrostanu zwierząt w całej Unii. Obejmują wieloletnie postulaty organizacji prozwierzęcych i weterynaryjnych, a ich wdrożenie będzie dużym testem dla państw członkowskich. Kluczowe będzie zapewnienie jednolitego systemu rejestracji i skutecznej kontroli nowych standardów.
