Bezprecedensowy w Belgii proces klimatyczny przeciwko koncernowi TotalEnergies został zawieszony z powodu konieczności zmiany składu orzekającego sądu gospodarczego w Tournai. Sprawa, w której rolnik z prowincji Hainaut oskarża giganta naftowego o współodpowiedzialność za zmiany klimatyczne wpływające na jego gospodarstwo, budzi ogromne zainteresowanie jako pierwsza tego rodzaju w kraju.
W trwającym postępowaniu doszło do wyjątkowej sytuacji – skład orzekający sądu gospodarczego w Tournai musi zostać zmieniony. Rolnik Hugues Falys, wspierany przez organizacje FIAN, Greenpeace oraz Ligę Praw Człowieka, pozwał międzynarodowy koncern, zarzucając mu przynajmniej częściową odpowiedzialność za zakłócenia klimatyczne. Zdaniem strony powodowej zmiany te przełożyły się na spadek wydajności gospodarstwa i negatywnie wpłynęły na zdrowie psychiczne rolnika.
Okoliczności zawieszenia postępowania
Sąd gospodarczy potwierdził, że nie złożono formalnego wniosku o wyłączenie któregokolwiek z członków składu orzekającego. Jednocześnie przyznał jednak, że skład – złożony z sędziego zawodowego i dwóch ławników – musi zostać zreorganizowany.
Jak wyjaśnia strona powodowa działająca pod nazwą „The Farmer Case”, co najmniej jeden z członków składu uznał, że powinien się wycofać, by uniknąć ewentualnych oskarżeń o brak bezstronności. Skarżący żałują utraty czasu spowodowanej tą decyzją i podkreślają potrzebę „pilnego zajęcia się zakłóceniami klimatycznymi”.
Stanowisko TotalEnergies
TotalEnergies potwierdziło, że jego prawnicy zostali poinformowani o zmianie składu orzekającego. Firma podkreśla, że nie ma żadnego związku z tą decyzją i nie składała żadnych wniosków w tym zakresie.
Nowy harmonogram postępowania
Mimo zawieszenia merytorycznego rozpatrywania sprawy, środowa rozprawa odbędzie się zgodnie z planem, ale będzie poświęcona wyłącznie ustaleniu nowego kalendarza postępowania.
Pierwotnie rozprawa miała obejmować wystąpienia obrony TotalEnergies. Tydzień wcześniej adwokaci rolnika przedstawili swoje argumenty, starając się wykazać, że gospodarstwo Hugues’a Falysa w Bois-de-Lessines ucierpiało wskutek powtarzających się powodzi i okresów suszy w ostatniej dekadzie.
Istota sporu
Zdaniem powoda działalność firm takich jak TotalEnergies, eksploatujących paliwa kopalne, w sposób bezpośredni wpływa na pogarszające się warunki prowadzenia gospodarstw rolnych. Sprawa ta wprowadza innowacyjne podejście do odpowiedzialności korporacyjnej za zmiany klimatu, przenosząc debatę o globalnym ociepleniu z poziomu politycznego na grunt sądowy.
Postępowanie jest uważnie śledzone przez środowiska prawnicze i ruchy klimatyczne, ponieważ może stworzyć precedens dla podobnych spraw w Belgii i w innych państwach europejskich. Jego wynik może znacząco wpłynąć na sposób, w jaki przedsiębiorstwa energetyczne będą w przyszłości rozliczane z oddziaływania swojej działalności na środowisko.
Sprawa Falysa przeciwko TotalEnergies wpisuje się w globalny trend pozwów klimatycznych, w których obywatele i organizacje pozarządowe próbują wymóc na dużych korporacjach większą odpowiedzialność za emisję gazów cieplarnianych i ich wpływ na planetę.
