Z okazji Międzynarodowego Dnia Eliminacji Przemocy wobec Kobiet adwokatura brukselska przedstawiła bilans projektu Lawyers Victims Assistance (LVA). Inicjatywa, działająca od dwóch lat, stała się jednym z najważniejszych punktów wsparcia dla ofiar przemocy seksualnej w regionie. Mimo rosnącej skuteczności struktura wciąż opiera się na nietrwałym finansowaniu, co – jak podkreślają jej twórcy – zagraża jej dalszemu funkcjonowaniu.
Skala problemu
Statystyki dotyczące przemocy seksualnej w Belgii pozostają alarmujące. Według danych krajowych 42 procent kobiet doświadczyło przemocy seksualnej z kontaktem fizycznym. W samym okręgu brukselskim liczba zgłoszonych przypadków wzrosła z 1 846 w 2023 roku do 2 174 w 2024 roku. W pierwszym półroczu 2025 wszczęto już 1 048 postępowań, co wskazuje na utrzymującą się wysoką skalę zjawiska.
Analiza przestępstw przeciwko obyczajności pokazuje, że 35 procent spraw dotyczyło gwałtów, a 34 procent innych naruszeń integralności seksualnej. Wiele osób wciąż obawia się zgłosić przestępstwo z obawy przed oceną otoczenia, wstydem czy obciążającą procedurą.
Jak działa projekt LVA
Projekt został oparty na trzech filarach. Pierwszy to specjalistyczne szkolenie prawników w zakresie prowadzenia spraw dotyczących przemocy seksualnej. Drugi – publiczna lista przeszkolonych specjalistów. Trzeci – bezpłatne konsultacje prawne finansowane przez equal.brussels.
System zakłada bardzo szybkie reagowanie. Ofiary mogą kontaktować się mailowo lub telefonicznie, a prawnik odpowiada w ciągu 48 godzin. Konsultacja odbywa się w ciągu ośmiu dni. Jak podkreśla koordynatorka projektu Pascale Poncin, model został zaprojektowany tak, by odpowiadać na realne potrzeby i minimalizować ryzyko wtórnej traumatyzacji.
Rosnące zapotrzebowanie i szybki rozwój
LVA rozwija się niezwykle dynamicznie. W ciągu roku liczba przeszkolonych prawników wzrosła z 150 do 315. Ponad 60 specjalistów prowadzi obecnie bezpłatne konsultacje – o 10 więcej niż rok wcześniej. Od listopada 2024 do listopada 2025 projekt objął wsparciem 841 osób, niemal trzykrotnie więcej niż rok wcześniej.
Struktura otrzymuje około 20 zgłoszeń tygodniowo, co oznacza dwukrotny wzrost. To dowód zarówno rosnącej świadomości społecznej, jak i skali potrzeb prawnych osób dotkniętych przemocą seksualną.
Współpraca z sektorem medycznym
Program zyskał widoczność także w szpitalach. Placówki w Jette, UMC Saint-Pierre i inne brukselskie ośrodki medyczne regularnie kierują osoby do prawników z listy LVA. Jak podkreśla dr Charlotte Rousseau z CHU Saint-Pierre, współpraca medyczno-prawna jest niezbędna, by uniknąć wtórnej wiktymizacji.
Integracja systemu prawnego i medycznego pozwala zapewnić natychmiastowe wsparcie osobom będącym w szczególnie trudnym momencie, tuż po agresji.
Model rozprzestrzenia się na inne regiony
Sukces inicjatywy w Brukseli przyczynił się do wdrażania podobnych rozwiązań w innych okręgach. W Charleroi powstała dedykowana komisja, a szkolenia, które miały objąć trzydzieści osób, ostatecznie zgromadziły ponad pięćdziesięciu uczestników. Zainteresowanie wyrazili również prawnicy z Mons i Tournai.
W Limbourgu model został przystosowany do lokalnych warunków i opiera się na współpracy z całodobowym ośrodkiem het Zorgcentrum Seksueel Geweld. To szczególnie ważne w regionach, gdzie wcześniej brakowało odpowiednio wyspecjalizowanej pomocy.
Potrzeba stałego finansowania
Choć rząd federalny wpisał walkę z przemocą seksualną na listę priorytetów swojej umowy koalicyjnej, przedstawiciele projektu ostrzegają, że bez strukturalnego finansowania inicjatywa jest zagrożona.
„Wykazaliśmy, że model działa. Teraz potrzebujemy trwałego wsparcia politycznego” – podkreśla dziekan brukselskiej adwokatury Frank Judo.
Obecnie działalność projektu zależy od środków equal.brussels, które nie gwarantują stabilności w perspektywie kilku lat. Bez dodatkowych funduszy program może nie być w stanie utrzymać obecnego poziomu usług ani kontynuować ekspansji.
Stanowisko Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości
Minister sprawiedliwości Annelies Verlinden wyraziła poparcie dla inicjatywy, podkreślając znaczenie inwestycji w system wsparcia dla ofiar. Jej zdaniem projekt LVA odgrywa ważną rolę dzięki współpracy z policją, prokuraturą i ośrodkami medycznymi. Podkreśliła potrzebę stworzenia wymiaru sprawiedliwości „bliskiego obywatelom”, opartego na szybkiej reakcji.
Decyzje dotyczące stałego finansowania mają zostać wypracowane na poziomie federalnym i regionalnym.
Co dalej?
Wobec utrzymującej się wysokiej liczby przypadków przemocy seksualnej w Belgii inicjatorzy projektu podkreślają konieczność nadania mu trwałego charakteru. LVA może stać się fundamentem ogólnokrajowej sieci pomocy prawnej dla ofiar przemocy, a doświadczenie zdobyte w Brukseli dowodzi, że model jest skuteczny.
Rozszerzenie projektu na inne formy przemocy – takie jak przemoc domowa czy przemoc ekonomiczna – również pozostaje w zasięgu możliwości, o ile zapewnione zostanie stabilne finansowanie.
