Instytut zdrowia publicznego Sciensano opublikował w czwartek raport dotyczący sytuacji epidemiologicznej HIV w Belgii, ujawniając niepokojący wzrost liczby diagnoz wśród mężczyzn posiadających obywatelstwo belgijskie. W 2024 r. wirusa HIV zdiagnozowano u 662 osób, co oznacza stabilizację na poziomie zbliżonym do poprzednich lat, jednak bardziej szczegółowa analiza pokazuje wyraźne zmiany w strukturze nowych zakażeń.
Zróżnicowane tendencje w poszczególnych grupach populacyjnych
Wśród osób heteroseksualnych odnotowano 332 nowe diagnozy HIV, co oznacza wzrost o 3 procent w porównaniu z 2023 r. Dynamika różni się jednak w zależności od płci i obywatelstwa.
W przypadku kobiet liczba diagnoz pozostała stabilna wśród obywatelek belgijskich, a spadła w grupie kobiet innych narodowości. Odmienna sytuacja dotyczy mężczyzn – w 2024 r. liczba zakażeń wśród heteroseksualnych obywateli belgijskich wzrosła aż o 33 procent.
Taki wzrost może być efektem zmieniających się zachowań ryzykownych lub poprawy wykrywalności dzięki łatwiejszemu dostępowi do testów.
Sytuacja wśród mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami
W grupie MSM (mężczyźni odbywający stosunki z mężczyznami) odnotowano 289 przypadków HIV – tyle samo co rok wcześniej. Również w tej kategorii zauważono wzrost zakażeń wśród obywateli belgijskich – o 15 procent w porównaniu z 2023 r.
MSM pozostają jedną z najbardziej narażonych grup w epidemii HIV, co wynika z czynników biologicznych, behawioralnych oraz społecznych, w tym stygmatyzacji i utrudnionego dostępu do kompleksowej opieki.
Inne drogi transmisji wirusa
Raport wskazuje także na mniej powszechne drogi transmisji:
- zażywanie narkotyków drogą iniekcyjną – 3 procent diagnoz,
- transmisja wśród osób transpłciowych – 2 procent,
- transmisja perinatalna – 1 procent.
Niski odsetek zakażeń perinatalnych potwierdza skuteczność opieki prenatalnej oraz terapii antyretrowirusowej stosowanej u kobiet ciężarnych żyjących z HIV.
Profil demograficzny osób żyjących z HIV w Belgii
Epidemia w Belgii dotyka przede wszystkim dwóch grup:
- mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami, posiadających obywatelstwo belgijskie,
- heteroseksualnych mężczyzn i kobiet pochodzących z regionu Afryki Subsaharyjskiej.
Proporcja osób pochodzących z Afryki Subsaharyjskiej w nowych diagnozach spada, co może wynikać ze zmian migracyjnych lub skutecznych działań prewencyjnych kierowanych do tej społeczności.
Region Brukseli szczególnie dotknięty epidemią
Region Stołeczny Brukseli ma niemal trzykrotnie wyższy wskaźnik nowych zakażeń niż średnia krajowa. Wynika to m.in. z:
- dużej gęstości zaludnienia,
- wysokiego udziału populacji migracyjnej,
- koncentracji grup podwyższonego ryzyka,
- szerszego dostępu do testowania, co zwiększa wykrywalność.
Wielowymiarowe strategie prewencji
Sciensano podkreśla konieczność stosowania zróżnicowanych działań prewencyjnych:
- używanie prezerwatyw,
- regularne testowanie w grupach ryzyka,
- leczenie osób żyjących z HIV (co zapobiega dalszej transmisji),
- stosowanie PrEP i PEP.
PrEP – profilaktyka przedekspozycyjna – zmniejsza ryzyko zakażenia o ponad 90 procent, natomiast PEP – profilaktyka poekspozycyjna – to terapia rozpoczynana do 72 godzin po potencjalnej ekspozycji.
Wyzwania związane ze stygmatyzacją
Stygmatyzacja osób żyjących z HIV pozostaje jednym z największych wyzwań, ponieważ strach przed odrzuceniem może powstrzymywać ludzi przed testowaniem lub opóźniać leczenie.
Dla polskiej społeczności w Belgii ważna jest świadomość, że testy HIV są bezpłatne, anonimowe i dostępne w wielu punktach w kraju. System opieki zdrowotnej zapewnia również skuteczne leczenie antyretrowirusowe, a informacje o punktach testowania są dostępne w językach NL, FR i EN.
