Jesienią 2026 roku na terenie dawnych koszar żandarmerii w Genk (Limburgia) zostanie otwarty areszt śledczy dla 40 osób skazanych na kary do trzech lat pozbawienia wolności. Po uzyskaniu pozytywnych opinii straży pożarnej, Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz administracji prowincji, projekt otrzymał również zgodę kolegium gminnego Genk. Inwestycja o wartości 15,3 mln euro ma pomóc w ograniczeniu przeludnienia w klasycznych zakładach karnych.
Strategia rozbudowy systemu aresztów śledczych w Belgii
Areszty śledcze mają odciążyć tradycyjne więzienia, w których problem przeludnienia od lat stanowi jedno z kluczowych wyzwań belgijskiego systemu penitencjarnego. W 2021 roku Rada Ministrów zatwierdziła plan budowy tego typu placówek w całym kraju, o łącznej pojemności 720 miejsc.
Placówki te, niewielkie i zamknięte, przeznaczone są dla od 20 do 60 osadzonych. Zapewniają bardziej indywidualne podejście niż duże zakłady karne, co ma sprzyjać skuteczniejszej resocjalizacji i zmniejszeniu ryzyka ponownego popełnienia przestępstwa. Koncepcja opiera się na założeniu, że kameralne środowisko i zindywidualizowane programy wspierają proces reintegracji społecznej.
Z aresztów wyłączono osoby skazane za przestępstwa seksualne oraz akty terroryzmu. Ma to zapewnić bezpieczeństwo i odpowiedni profil osadzonych, co ułatwia prowadzenie programów resocjalizacyjnych.
Postęp w realizacji ogólnokrajowego planu
Po otwarciu aresztów w Kortrijk, Brukseli i Olen, projekt w Genk może wejść w fazę budowlaną. Do 7 grudnia zainteresowane strony mogą jednak jeszcze zgłaszać zastrzeżenia do administracji prowincji – to standardowy etap procedury środowiskowej.
Na terenie dawnych koszar przy Vennestraat w Genk nadal znajdują się budynek administracyjny, parking, kilka garaży i dwa budynki mieszkalne. Zostaną one rozebrane, aby przygotować teren pod nowy kompleks. Placówka powstanie z prefabrykowanych jednostek modułowych, co skróci czas budowy i pozwoli precyzyjnie kontrolować koszty.
Parametry techniczne i finansowe projektu
Obiekt będzie miał dwa poziomy i około 3000 m² powierzchni użytkowej. Całość inwestycji oszacowano na 15,3 mln euro. Wybór technologii modułowej umożliwia szybsze ukończenie prac, a jednocześnie daje większą elastyczność w projektowaniu przestrzeni mieszkalnej, edukacyjnej i terapeutycznej – kluczowych dla funkcjonowania takich placówek.
Budowa modułowa ułatwia dopasowanie układu pomieszczeń do specyfiki pracy personelu oraz potrzeb osadzonych, co jest jednym z filarów funkcjonowania aresztów śledczych.
Perspektywy rozwoju sieci tych placówek
Nowe areszty śledcze mają powstać również w Antwerpii, Ninove i Jemeppe-sur-Sambre. Każda z tych placówek będzie liczyć 40 miejsc, z wyjątkiem obiektu w Ninove, który pomieści 25 osób. Rozmieszczenie aresztów w różnych regionach ma znaczenie praktyczne i społeczne – bliskość miejsca odbywania kary ułatwia podtrzymywanie więzi rodzinnych, co stanowi ważny element procesu resocjalizacji.
Szerszy kontekst reformy systemu penitencjarnego
Przeludnienie więzień pozostaje jednym z najbardziej palących problemów belgijskiego wymiaru sprawiedliwości. Przekroczenie norm pojemnościowych wpływa na warunki bytowe osadzonych i skuteczność programów resocjalizacyjnych.
Budowa aresztów śledczych jest częścią szerszego planu modernizacji systemu penitencjarnego. Zgodnie z zapowiedziami władz, do 2030 roku ma powstać ponad 2000 dodatkowych miejsc w różnych typach zakładów karnych. Celem jest nie tylko rozwiązanie kwestii przeludnienia, ale także lepsze dostosowanie placówek do profilu osadzonych i ich potrzeb.
Wymiar społeczny i ekonomiczny inwestycji
Areszty śledcze tworzą miejsca pracy dla personelu penitencjarnego, administracji i służb pomocniczych. Ich niewielka skala oraz lokalizacja w pobliżu terenów zurbanizowanych ułatwiają funkcjonowanie placówki i współpracę z otoczeniem społecznym – m.in. w zakresie wsparcia zawodowego czy terapeutycznego.
Model małych, specjalistycznych jednostek z indywidualnym podejściem do osadzonych wpisuje się w europejskie trendy, które podkreślają znaczenie reintegracji społecznej i ograniczania recydywy. Skuteczność takich działań będzie można ocenić dopiero po kilku latach na podstawie danych dotyczących powrotności do przestępstwa.
Dla mieszkańców Belgii, w tym polskiej społeczności, rozwój tego typu placówek może mieć znaczenie z perspektywy poprawy bezpieczeństwa i jakości pracy wymiaru sprawiedliwości. Skuteczna resocjalizacja przekłada się bowiem na mniejszą liczbę przestępstw i większe poczucie bezpieczeństwa.
