Ministerstwo zdrowia Francji zaprezentowało narodową strategię dotyczącą wykorzystania sztucznej inteligencji w ochronie zdrowia. Minister Stéphanie Rist przedstawiła dokument 12 listopada podczas czwartej edycji Narodowego Dnia Innowacji w Zdrowiu Cyfrowym, prezentując wizję transformacji francuskiego systemu medycznego do 2030 r. Strategia, przygotowana we współpracy z pacjentami, pracownikami medycznymi, naukowcami i przedstawicielami przemysłu, akcentuje etykę, równość dostępu i lokalne innowacje, a jej finansowanie – w wysokości 550 milionów euro – pochodzi z programu France 2030.
Wizja i priorytety przedstawione w Paryżu
Wydarzenie odbyło się w Międzynarodowym Miasteczku Uniwersyteckim w Paryżu pod hasłem „Terytoria i zdrowie cyfrowe: innowacje w erze sztucznej inteligencji i danych zdrowotnych”. Zgromadziło ponad 500 uczestników reprezentujących instytucje medyczne, ośrodki naukowe, firmy technologiczne i organizacje pacjenckie.
Strategia wyraźnie wskazuje generatywną sztuczną inteligencję jako kluczowy element przyszłych badań klinicznych. Profesor François André zauważył: „W centrum badań klinicznych nie będzie już lek, lecz sztuczna inteligencja, która poprowadzi lekarza w stronę leczenia dostosowanego do pacjenta”. To zapowiedź głębokiej zmiany paradygmatu – odejścia od standardowych protokołów terapeutycznych na rzecz personalizacji opartej na analizie złożonych danych medycznych.
Projekty pilotażowe przyspieszające wdrożenie kliniczne
W listopadzie uruchomiono dwa nowe nabory projektowe: program IMPACT IA oraz drugi ukierunkowany na cyfrowe urządzenia medyczne. Obydwa mają umożliwić testowanie narzędzi AI w rzeczywistych warunkach klinicznych, aby ocenić ich wpływ na funkcjonowanie szpitali i placówek medyczno-społecznych, zarówno pod względem organizacyjnym, jak i jakości opieki.
Transformacja wpisuje się w szerszy plan rozwoju kompetencji w ochronie zdrowia – we wrześniu 2025 r. ruszy program szkoleniowy o wartości 119 milionów euro, przeznaczony dla 500 tysięcy pracowników medycznych. Jego celem jest przygotowanie personelu do praktycznego korzystania z narzędzi AI.
Wśród praktycznych zastosowań strategia wymienia m.in. systemy wspomagania decyzji farmaceutycznych (SADP), wspierane przez Krajową Agencję Wsparcia Wydajności (Anap). Mają one zwiększać bezpieczeństwo farmakoterapii i zmniejszać liczbę błędów związanych z przepisywaniem leków.
Zarządzanie i wymiar etyczny zdrowia cyfrowego
Nowa struktura zarządzania zdrowiem cyfrowym, kierowana przez Delegację ds. Zdrowia Cyfrowego (DNS), obejmuje powołanie grupy zadaniowej odpowiedzialnej za opracowanie wytycznych etycznych. Dokument zaplanowany na 2025 r. będzie zawierał zasady dotyczące dobroczynności, sprawiedliwości, równości dostępu oraz cyfrowej umiarkowania – czyli unikania nadmiernej technologizacji, która nie przynosi pacjentom realnych korzyści.
Strategia podkreśla, że AI niesie zarówno potencjał, jak i ryzyka. Automatyzacja decyzji klinicznych, algorytmy oparte na danych historycznych czy możliwość powielania nieuświadomionych uprzedzeń wymagają jasnych regulacji oraz szerokiego nadzoru etycznego. Francuskie władze zakładają, że akceptacja społeczna zależy przede wszystkim od przejrzystości i gwarancji, że technologia służy pacjentom, a nie interesom komercyjnym.
Uporczywe wyzwania i kwestia zaufania
Jednym z głównych wyzwań pozostaje ochrona wrażliwych danych medycznych w obliczu nasilających się zagrożeń cybernetycznych i incydentów naruszeń bezpieczeństwa. Émilie Chastel z CNIL podkreśla, że „zaufanie cyfrowe jest warunkiem sine qua non” wdrożenia strategii AI. Bez niego ani pacjenci, ani personel nie będą w pełni korzystać z nowych narzędzi.
Wyzwaniem jest również zapewnienie równych możliwości dostępu do technologii AI w regionach wiejskich i mniej zurbanizowanych. Francja zmaga się z problemem medycznych „pustyń”, a strategia zakłada, że częściowe rozwiązanie mogą przynieść telemedycyna i narzędzia diagnostyczne oparte na uczeniu maszynowym. Wymaga to jednak odpowiedniej infrastruktury i przygotowania lokalnych zespołów.
Perspektywa belgijska i europejska
Z perspektywy mieszkańców Belgii francuska strategia jest istotna z kilku powodów. Francja należy do najważniejszych partnerów w europejskich projektach zdrowotnych, a rozwiązania przyjęte w Paryżu często odbijają się szerokim echem także w Belgii.
Ponadto część osób mieszkających w Belgii, szczególnie francuskojęzycznych, śledzi francuskie debaty o zdrowiu cyfrowym, które wpływają na postrzeganie innowacji medycznych.
Również Polacy mieszkający w Belgii – często przemieszczający się między krajami UE w poszukiwaniu specjalistycznej opieki – mogą dzięki temu lepiej zrozumieć kierunek rozwoju systemów zdrowotnych w regionie.
Belgia pracuje nad własną integracją narzędzi AI, choć ze względu na podział kompetencji między poziom federalny i regionalny proces ten przebiega inaczej niż we Francji. Mimo to francuskie doświadczenia są wartościowym punktem odniesienia.
Transformacja medycyny w perspektywie dekady
Według strategii do 2030 r. AI ma stać się integralną częścią klinicznej praktyki we Francji – od podejmowania decyzji terapeutycznych, przez wczesną diagnostykę chorób przewlekłych, po personalizację leczenia. Szczególnie obiecujące są zastosowania w onkologii, kardiologii i neurologii, gdzie szybkość i precyzja diagnozy często decydują o rokowaniu.
Algorytmy uczenia maszynowego już dziś analizują obrazy medyczne z dokładnością porównywalną do specjalistów, co może skrócić czas oczekiwania na diagnozę i rozpoczęcie leczenia.
Choć 550 milionów euro to duża inwestycja, Francja stawia na podejście selektywne – skupione na realnych potrzebach systemu i budowaniu zaufania społecznego. To odróżnia ją od modeli dominujących w USA czy Chinach, gdzie priorytetem jest skala technologiczna.
Sukces strategii będzie zależeć od umiejętności pogodzenia innowacji z wartościami humanistycznymi medycyny, zapewnienia równego dostępu do nowych usług i skutecznej ochrony danych medycznych w coraz bardziej cyfrowej rzeczywistości.
