Parlament Federacji Walonii-Brukseli przyjął ustawę wprowadzającą nowy test dla uczniów czwartej klasy szkoły podstawowej. Od września 2026 roku wszystkie dzieci na tym etapie edukacji przystąpią do egzaminu Test Clé, stworzonego z myślą o wczesnym wykrywaniu trudności w nauce i zapobieganiu niepowodzeniom szkolnym.
Nowe narzędzie, forsowane przez ministrę edukacji Valérie Glatigny (MR), ma charakter diagnostyczny, a nie ocenowy. Test będzie sprawdzał trzy kluczowe kompetencje: liczenie, czytanie i pisanie. Jego wprowadzenie wpisuje się w szerszą strategię wzmacniania wczesnej interwencji pedagogicznej i ograniczania zjawiska przedwczesnego opuszczania szkoły przez młodych mieszkańców Belgii.
Narzędzie diagnostyczne, nie rankingowe
„To nie jest test klasyfikacyjny, nie doprowadzi do żadnego rankingu, żadnego upublicznienia ani porównywania szkół. Wyniki będą w pełni poufne i dostępne jedynie dla zespołów pedagogicznych, dyrekcji oraz komórek wsparcia i doradztwa. Rodzice otrzymają jednak indywidualną informację o postępach dzieci” – wyjaśniła minister Glatigny w poniedziałek w parlamencie.
Resort edukacji podkreśla różnicę między testem Clé a egzaminem CEB (Certificat d’études de base), który uczniowie zdają na zakończenie szóstej klasy. CEB jest egzaminem certyfikującym, natomiast test Clé nie będzie nadawał żadnych uprawnień ani wystawiał ocen. Jego rolą będzie możliwie szybkie zidentyfikowanie luk w wiedzy i umiejętnościach.
Harmonogram i założenia organizacyjne
Pierwszy test Clé ma zostać przeprowadzony między 15 września a 1 października 2026 roku. Termin wybrano z myślą zarówno o uproszczeniu organizacji, jak i korzyściach pedagogicznych. „Taki wybór zmniejsza obciążenie szkół, jednocześnie wzmacniając spójność obserwacji procesów uczenia się” – uzasadniła minister.
Ze względu na diagnostyczny charakter testu uczniowie nie będą musieli się do niego specjalnie przygotowywać. Celem jest jak najszybsze wykrycie problemów i wdrożenie odpowiedniego wsparcia. Test nie będzie punktowany w tradycyjnym sensie, co ma ograniczyć presję odczuwaną przez dzieci i nauczycieli.
Zespół tworzący egzamin i jego forma
Nad przygotowaniem testu pracuje multidyscyplinarny zespół złożony z nauczycieli wszystkich sieci edukacyjnych, przedstawicieli inspekcji oświatowej, doradców wspierających oraz środowiska naukowego. Grupa ta, działająca pod koordynacją komisji ds. ewaluacji (CDE), przygotowuje pierwszą edycję egzaminu.
Dokładny czas trwania testu nie został jeszcze ustalony. Minister zapowiedziała, że będzie on „lekki i rozłożony na krótki okres”, tak aby nie obciążać szkół dodatkowymi obowiązkami. Wyniki mają trafić do placówek w ciągu dwóch tygodni, co oznacza, że do połowy października szkoły otrzymają pełną diagnozę.
Zastąpienie dotychczasowych egzaminów i wsparcie finansowe
Test Clé zastąpi obecne oceny zewnętrzne prowadzone w trzeciej i piątej klasie szkoły podstawowej. Każda placówka otrzyma spersonalizowany raport z konkretnymi zaleceniami, które mają pomóc w dostosowaniu metod nauczania do indywidualnych potrzeb uczniów.
Rząd przewidział również znaczące wsparcie finansowe – ponad 12 mln euro zostanie przeznaczonych na mobilizację nauczycieli i logopedów. Środki te mają pomóc w prowadzeniu zajęć wyrównawczych, utrwalaniu wiedzy oraz wspieraniu uczniów szczególnie uzdolnionych.
Głosowanie i reakcje polityczne
Projekt został przyjęty jednogłośnie przez koalicję, po tym jak opozycja opuściła salę obrad w ramach protestu. „Jego sukces będzie zależał od jakości wdrożenia” – podkreślił poseł Loïc Jacobs z partii Les Engagés, wskazując na konieczność stałego dialogu ze środowiskiem szkolnym.
Wprowadzenie testu Clé to kolejny etap szerszej reformy edukacji w frankofońskiej części kraju, której celem jest podniesienie jakości kształcenia i zmniejszenie nierówności między różnymi grupami społecznymi i regionami.
