Negocjatorzy Parlamentu Europejskiego oraz przedstawiciele państw członkowskich Unii Europejskiej osiągnęli w nocy z piątku na sobotę wstępne porozumienie w sprawie budżetu wspólnotowego na 2026 rok. Uzgodniony poziom zobowiązań budżetowych wynosi 192,8 miliarda euro, z czego 715 milionów euro przeznaczono na rezerwę na nieprzewidziane wydatki.
Porozumienie jest efektem intensywnych negocjacji, które trwały do późnych godzin nocnych. Wynegocjowana kwota znacząco przewyższa pierwotne oczekiwania większości państw członkowskich, domagających się ograniczenia wydatków oraz utworzenia dodatkowej rezerwy finansowej.
Spór o poziom wydatków i priorytety budżetowe
Podczas rozmów państwa członkowskie postulowały utrzymanie przyszłorocznego budżetu na poziomie nieprzekraczającym 186,2 miliarda euro. Ostrożne podejście do wydatków odzwierciedlało ich obawy o stabilność fiskalną i potrzebę zachowania elastyczności wobec nieprzewidzianych wydarzeń.
Parlament Europejski zdołał jednak wynegocjować zwiększenie środków o 6,6 miliarda euro ponad propozycję państw członkowskich, argumentując konieczność pełnego finansowania kluczowych priorytetów Unii. Różnica ta obrazuje skalę kompromisu, jaki zawarły obie strony.
Priorytety wydatkowe w budżecie na 2026 rok
Dodatkowe środki wynegocjowane przez Parlament Europejski mają zostać przeznaczone na trzy główne obszary strategiczne. Pierwszy z nich to wydatki na obronność, które zyskują na znaczeniu w obliczu rosnących napięć geopolitycznych i potrzeby wzmacniania europejskich zdolności obronnych.
Drugim kluczowym zagadnieniem jest zarządzanie granicami zewnętrznymi Unii. Środki te mają wesprzeć lepszą kontrolę granic, poprawę systemów monitorowania oraz udzielenie dodatkowego wsparcia krajom znajdującym się w pierwszej linii migracji. Trzecim priorytetem jest zwiększenie konkurencyjności europejskiej gospodarki, co ma szczególne znaczenie w kontekście globalnej rywalizacji oraz konieczności przyspieszenia transformacji cyfrowej i ekologicznej.
Procedura zatwierdzenia i dalsze kroki
Wstępne porozumienie wymaga jeszcze formalnego zatwierdzenia przez obie strony procesu legislacyjnego. Państwa członkowskie mają odnieść się do uzgodnionego kompromisu 24 listopada, natomiast Parlament Europejski będzie głosować nad porozumieniem podczas sesji plenarnej pod koniec miesiąca.
Zakończenie procedury zatwierdzania przez Radę UE oraz Parlament Europejski jest konieczne, aby budżet mógł wejść w życie z początkiem 2026 roku.
Kontekst szerszych dyskusji budżetowych
Rozmowy dotyczące budżetu na 2026 rok wpisują się w trwającą dyskusję nad nową propozycją wieloletnich ram finansowych przedstawioną niedawno przez Komisję Europejską. Celem nowych ram ma być uproszczenie zasad oraz zwiększenie elastyczności w planowaniu i wydatkowaniu środków unijnych.
Wypracowany kompromis odzwierciedla napięcie między potrzebą zwiększenia finansowania nowych priorytetów UE a dążeniem części państw członkowskich do zachowania dyscypliny budżetowej. Ostateczne porozumienie stanowi próbę pogodzenia obu stron, zapewniając jednocześnie środki na realizację strategicznych celów Unii oraz utrzymując rezerwę pozwalającą reagować na sytuacje kryzysowe.
Dla mieszkańców Belgii – w tym społeczności polskiej – decyzje budżetowe UE mają bezpośrednie znaczenie, wpływając na finansowanie projektów realizowanych w kraju: od funduszy spójności po programy edukacyjne, badawcze i innowacyjne. Zwiększone środki na zarządzanie granicami i konkurencyjność mogą również przełożyć się na zasady mobilności w ramach Unii oraz dostęp do funduszy wspierających transformację gospodarczą.
