Rząd federalny planuje znaczące obniżenie stawki VAT na systemy grzewcze oparte na odnawialnych źródłach energii. Nowe przepisy mają wejść w życie na początku przyszłego roku i obowiązywać przez pięć lat, co ma ułatwić mieszkańcom przejście na bardziej ekologiczne rozwiązania oraz przyspieszyć zieloną transformację energetyczną.
Powrót do preferencyjnej stawki VAT
Od 1 stycznia 2026 r. stawka VAT na pompy ciepła spadnie z 21 do 6 procent. Rada Ministrów zatwierdziła projekt królewskiego dekretu przygotowany przez ministra finansów Jana Jambona (N-VA). Niższa stawka będzie obowiązywać przez pięć lat, zapewniając gospodarstwom domowym stabilne warunki inwestycyjne i przewidywalność kosztów modernizacji ogrzewania.
Preferencyjna stawka VAT funkcjonowała już wcześniej – została wprowadzona w okresie kryzysu energetycznego, by obniżyć koszty ekologicznych systemów grzewczych. Wygasła jednak pod koniec ubiegłego roku, co oznaczało powrót do standardowej stawki 21 procent. Rząd De Wevera przywraca ją teraz na dłuższy, pięcioletni okres. Dekret czeka jeszcze na opinię Rady Stanu.
Argumenty rządu: klimat, dostępność i neutralność węglowa
Minister finansów Jan Jambon podkreśla, że decyzja ma kluczowe znaczenie dla realizacji krajowych celów klimatycznych. „Pompy ciepła odgrywają ważną rolę w walce ze zmianami klimatu i w przejściu do gospodarki neutralnej węglowo” – zaznaczył w komunikacie prasowym.
Minister energii Mathieu Bihet wskazał z kolei na aspekt społeczny: „Obniżka do 6 procent czyni transformację energetyczną bardziej dostępną. To sygnał, że cele klimatyczne można pogodzić z budżetami rodzin”. Zdaniem ministra rząd zamierza stosować zachęty, a nie obciążenia, by przyspieszyć przechodzenie na ekologiczne technologie.
Dlaczego pompy ciepła?
Pompy ciepła pobierają energię z powietrza, gruntu lub wody, a następnie wykorzystują ją do ogrzewania pomieszczeń i przygotowania ciepłej wody. W porównaniu ze spalaniem gazu czy oleju oferują:
– wyższą efektywność energetyczną,
– niższe koszty eksploatacji,
– brak lokalnych emisji CO2,
– możliwość chłodzenia latem.
W Belgii, gdzie udział OZE w miksie energetycznym rośnie, pompy ciepła stają się coraz bardziej ekologicznym rozwiązaniem. Największy efekt daje połączenie ich z instalacją fotowoltaiczną.
Ekonomiczne bariery i znaczenie obniżki VAT
Największą barierą pozostaje koszt instalacji – od 10 000 do nawet 25 000 euro. Redukcja VAT z 21 do 6 procent pozwoli obniżyć koszt inwestycji o ok. 15 procent. Dla instalacji wycenionej na 15 000 euro oznacza to oszczędność rzędu 2250 euro.
Ulga federalna łączy się z programami regionalnymi – dodatkowymi premiami we Flandrii, Walonii i Brukseli. W połączeniu mogą one znacząco zmniejszyć całkowity koszt zakupu i instalacji pompy ciepła.
Kontekst klimatyczny i energetyczny
Budynki mieszkalne odpowiadają za około 40 procent zużycia energii w Belgii i dużą część emisji CO2. Wymiana kotłów gazowych i olejowych na pompy ciepła ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów Europejskiego Zielonego Ładu na 2030 i 2050 rok.
Rząd podkreśla, że modernizacja ogrzewania zwiększa również bezpieczeństwo energetyczne – uniezależniając gospodarstwa domowe od wahań cen gazu na rynkach światowych.
Perspektywa pięciu lat i wyzwania na przyszłość
Pięcioletni okres obowiązywania obniżki VAT daje stabilność branży instalacyjnej. Firmy mogą inwestować w szkolenia i rozwój, przygotowując się na większy popyt. Już teraz brakuje specjalistów od pomp ciepła, a ich liczba jest jednym z czynników ograniczających tempo transformacji.
Problemem pozostaje stan techniczny starszych budynków. Wiele z nich wymaga równoczesnej termomodernizacji – ocieplenia ścian, wymiany stolarki okiennej czy modernizacji instalacji elektrycznej – zanim montaż pompy ciepła stanie się opłacalny. Wyzwaniem jest także zwiększenie przepustowości sieci elektrycznych.
Decyzja rządu federalnego to ważny krok w kierunku bardziej ekologicznej i bezpiecznej energetycznie Belgii. Skuteczność reformy zależeć będzie jednak od działań regionów, kondycji sektora instalacyjnego oraz zdolności państwa do modernizacji infrastruktury energetycznej.
